Τὸ ἀπελευθερωτικὸ κίνημα τοῦ ἔτους 1854

Α”  ΜΕΡΟΣ

                Τὸ κοινὸ χαρακτηριστικὸ γνώρισμα ὅλων τῶν ἀπελευθερωτικῶν κινημάτων τῶν Ἑλλήνων, μετὰ ἐκεῖνο τῶν ἐτῶν 1821 – 1830, ἀποτέλεσμα τοῦ ὁποίου ἦταν ἡ δημιουργία τοῦ πρώτου Ἑλληνικοῦ Κράτους, εἶναι ἡ ἐχθρικὴ ἀντιμετώπισή τους ἀπὸ τὶς ἰσχυρές χῶρες τῆς Εὐρώπης. Περισσότερο ἔντονη ἀλλὰ καὶ περισσότερο συστηματικῶς ὀργανωμένη καὶ συνδυασμένη ἡ ἐχθρικὴ αὐτὴ ἀντιμετώπιση τῶν ἰσχυρῶν κρατῶν τῆς Εὐρώπης, κυρίως τῆς Γαλλίας καὶ τῆς Ἀγγλίας, ἀλλὰ καὶ   τῆς Ρωσίας, ἦταν εἰδικῶς ἀπέναντι στὸ ἀπελευθερωτικὸ  κίνημα τοῦ ἔτους 1854.

                 Γενικῶς τὸ πολιτκὸ κλῖμα τῆς Εὐρώπης κατὰ τὸ  ἔτος 1854 ἦταν, σαφέστατα καὶ ρητῶς καὶ κατηγορηματικῶς διατυπωμένο, ἐναντίον κάθε ἀπελευθερωτικοῦ κινήματος τῆς Ἑλλάδας. Ἡ ἐποχὴ αὐτή, τοῦ ἀπελευθερωτικοῦ κινήματος τοῦ ἔτους 1854,  οὐδεμία ὁμοιότητα εἶχε μὲ τὴν ἐποχὴ τοῦ  κινήματος τῶν ἐτῶν 1821 -1830, ἄν καὶ τὰ δύο ἀπελευθερωτικὰ αὐτὰ κινήματα ἀπέβλεπαν στὸν ἴδιο ἀκριβῶς σκοπό, τὴν ἀπελευθέρωση σκλαβωμένων ἑλληνικῶν χωρῶν καὶ λαῶν. Διαβάστε περισσότερα

Οἱ  ἀπελευθερωτικὲς δραστηριότητες

τῆς περιόδου 1845 – 1848

                 Σ’  ὁλόκληρο τὸ χρονικὸ διάστημα μετὰ τὴν δημιουργία τοῦ πρώτου Ἑλληνικοῦ Κράτους, ἀπὸ τὸ 1830 μέχρι καὶ τὸ ἀπελευθερωτικὸ κίνημα τοῦ ἔτους 1854, ὁ μεγάλος Ἁλμυριώτης ἀγωνιστὴς τοῦ ἀγῶνα τῶν ἐτῶν 1821 -1830, Ἰωάννης Βελέντζας, δὲν ἔπαυσε νὰ  θεωρεῖ καὶ νὰ ἐπιδιώκει ὡς κυρίαρχη ἀποστολή του τὴν ἀπελευθέρωση τῆς ἰδιαίτερης πατρίδας του καὶ  τῆς  Θεσσαλίας ὁλόκληρης, καὶ νὰ ἀγωνίζεται γιὰ τὸν σκοπὸ αὐτόν.

                     Ἀπὸ τὸ ἔτος 1844 καὶ μετά, βλέποντας νὰ ἀποτυγχάνουν τὰ ἔνοπλα ἀπελευθερωτικὰ κινήματά του, γιὰ τὴν ἐπίτευξη τοῦ πάγιου καὶ σταθεροῦ αὐτοῦ σκοποῦ του, ἄρχισε νὰ ἀσχολείται, ὄχι πλέον μόνο μὲ ἔνοπλες ἐξεγέρσεις, οἱ ὁποῖες, ὅπως ἀποδείχτηκε, ἦταν ἐκ τῶν προτέρων γνωστὸ ὅτι θὰ ἀντιμετωπίζονταν ἐχθρικῶς ἀπὸ ὅλους, ἀλλὰ καὶ μὲ δραστηριότητες πολιτικοῦ χαρακτῆρα.  Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ 1844

              Ἀπελευθερωτικὸ κίνημα πραγματοποιήθηκε στὴν περιοχὴ τοῦ Ἁλμυροῦ καὶ τρία μόλις χρόνια κατόπιν, κατὰ τὸ ἔτος 1844. Ἄν καὶ δὲν εἶναι γνωστὲς ὀνοματικὰ πολλὲς ἰδιαίτερες πληροφορίες γιὰ τοὺς πρωταγωνιστὲς τοῦ κινήματος αὐτοῦ καὶ τὶς   ἐνέργειές τους, θεωροῦμε βέβαιο ὅτι δὲν ἔλειπε ἀπὸ αὐτό, ἄν,  κρυπτόμενος πάντοτε, δὲν πρωταγωνιστοῦσε   καὶ πάλι ὁ Ἰωάννης Βελέντζας.

                  Εἶναι ἐπίσης βέβαιο ὅτι καὶ αὐτὸ τὸ κίνημα, ὅπως ὅλα τὰ ἀπελευθερωτικὰ κινήματα μετὰ ἐκεῖνο τῶν ἐτῶν  1821 -1830, ἔγινε χωρὶς τήν, φανερὴ τοὐλάχιστον, ὑποστήριξη ἐκ μέρους τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους. Ἡ ὑποστήριξη τοῦ  ἀπελευθερωτικοῦ αὐτοῦ κινήματος ἐξ ἄλλου ἀπὸ τὸ Ἑλληνικὸ Κράτος δὲν θὰ μποροῦσε νὰ ὑπάρξει, οὕτως ἤ ἄλλως, διότι αὐτό, ὅπως  διαφαίνεται ἀπὸ τὶς ἐλάχιστες πληροφορίες οἱ ὁποῖες εἶναι γνωστές, ἦταν περιορισμένο τοπικῶς, τοὐλάχιστον  κατὰ τὴν ἔναρξή του, ἀποκλειστικῶς καὶ μόνο στὴν περιοχἠ τοῦ Ἁλμυροῦ. Διαβάστε περισσότερα

Τὸ ἀπελευθερωτικὸ κίνημα τοῦ ἔτους 1840

                    Κατὰ τὸ ἔτος 1840, ὁ ὁπλαρχηγὸς καὶ πρωταγωνιστὴς τοῦ ἀπελευθερωτικοῦ κινήματος τῆς περιοχῆς Ἁλμυροῦ τῆς περιόδου 1821 – 1830, Ἰωάννης Βελέντζας  βρισκόταν, ὅπως ἤδη ἀναφέρθηκε καὶ γιὰ λόγους οἱ ὁποῖοι στὶς ἰδιαίτερες λεπτομέρειές τους εἶναι ἔξω ἀπὸ τοὺς  σκοποὺς τούτης τῆς παούσας ἐργασίας, κλεισμένος στὶς φυλακὲς τῆς Λαμίας. 

                Ὁ βασικός σὲ γενικὲς γραμμές, ὡστόσο, λόγος τῆς φυλάκισής του ἦταν, ὅπως ἤδη ἀναφέρθηκε, ἡ γενικότερη συμπεριφορά του  ὡς πολέμιος τῆς μετὰ τὸ 1830 ἐπίσημης ἑλληνικῆς κυβερνητικῆς καὶ βασιλικῆς (ὀθωνικῆς) βαυαροκινούμενης πολιτικῆς, πολιτικῆς δεσμευμένης ἔναντι τῶν «Μεγάλων Εὐρωπαϊκῶν Δυνάμεων», «Εὐεργετίδων καὶ Προστατίδων» τῆς Ἑλλάδος, «περὶ μὴ ὑποστηρίξεως ἀπελευθερωτικῶν κινημάτων εἰς βάρος τῆς Τουρκίας». Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ  Γ΄

Οἱ  ἀπελευθερωτικοὶ ἀγῶνες τῆς περιόδου 1830 – 1881

 Εἰσαγωγικὸ σημείωμα

Ἡ τρίτη κατὰ σειρὰ χρονικὴ περίοδος τῶν ἀπελευθερωτικῶν ἀγώνων τῆς περιοχῆς Ἁλμυροῦ, αὐτὴ τοῦ  χρονικοῦ διαστήματος ἀπὸ τὸ ἔτος  1830 μέχρι καὶ τὸ  1881, εἶναι σημαντικότερη ὡς πρὸς τὰ ἀποτελέσματά της, ἀπὸ τὶς δύο προηγούμενες περιόδους διότι μόνο στὸ τέλος αὐτῆς τῆς περιόδου ἐπετεύχθη, τελικῶς, ὡς καταληκτικὸ ἀποτέλεσμα, αὐτὸ τὸ ὁποῖο ἦταν καὶ ἡ κύρια καὶ βασικὴ ἐπιδίωξη ὅλων τῶν προηγουμένων ἀπελευθερωτικῶν κινημάτων, δηλαδὴ ἡ ἀπελευθέρωσή της ἀπὸ τὸν μακραίωνο τουρκικὸ ζυγό.

Ἰδιαίτερο  χαρακτηριστικὸ γνώρισμα τῶν ἀπελευθερωτικῶν προσπαθειῶν  τῆς περιόδου αὐτῆς εἶναι, ἐπὶ πλέον, ὅτι εἶναι ἡ χρονικὴ περίοδος κατὰ τὴν ὁποία  οἱ κάτοικοι τῆς περιοχῆς Ἁλμυρού, σὲ ἀντίθεση μὲ τὶς  δύο προηγούμενες περιόδους,  ἀγωνίζονταν ἀποκλειστικῶς στὸν δικό τους τόπο καὶ γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς δικῆς τους ἰδιαίτερης πατρίδας.

Στὴν χρονικὴ αὐτὴ περίοδο βρέθηκαν κοντά τους, ὡς συμπαραστάτες καὶ συναγωνιστές, καὶ κάτοικοι  ἄλλων περιοχῶν τῆς Ἑλλάδας, οἱ ὁποῖοι  προσῆλθαν νὰ συμπαρασταθοῦν ἐθελοντικῶς, ἄν καὶ οἱ δικές του ἰδιαίτερες  πατρίδες τους εἶχαν  ἤδη ἐλευθερωθεῖ. Εἶναι ἑπομένως ἡ χρονικὴ περίοδος 1830 -1881 μία περίοδος γνησιότερου ἁγνοῦ   ἐσωτερικοῦ ἐθελοντισμοῦ. Διαβάστε περισσότερα

Ἁλμυριῶτες ἀγωνιστὲς τῆς περιόδου 1821 – 1830

                   Ἡ εὔφορη πεδιάδα τοῦ Ἁλμυροῦ κατοικοῦνταν ἀπὸ πολλοὺς Τούρκους. Στὴν τοῦ Ἁλμυροῦ ἕδρευαν πάντοτε ἰσχυρὲς τουρκικὲς στρατιωτικὲς δυνάμεις, τῶν ὁποίων ἡ παρουσία ἦταν μεγάλο ἐμπόδιο γιὰ  τὴν ἐνεργὸ καὶ αὐτόνομη δημιουργία ἀπελευθερωτικῶν καὶ ἐπαναστατικῶν κινημάτων.

Παρ’ ὅλα αὐτὰ οἱ Ἁλμυριῶτες ὄχι μόνο δὲν  στάθηκαν ἀμέτοχοι στὰ ἑκάστοτε γενικὰ καὶ τοπικὰ ἐπαναστατικὰ καὶ ἀπελευθερωτικὰ κινήματα τῶν Ἑλλήνων, ἀλλὰ πολλοὶ πρωτοστατοῦσαν σ’ αὐτά. Πολλοὶ κάτοικοι τῆς περιοχῆς  Ἁλμυροῦ ἦταν ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι ἐγκατέλειψαν   τὴν ἀπρόσφορη γιὰ ἀπελευθερωτικὲς ἐνέργειες καὶ ἐπαναστατικὰ κινήματα περιοχὴ τους προκειμένου νὰ μεταβοῦν σὲ ἄλλα μέρη  καὶ νὰ λάβουν μέρος ἐκεῖ  μαζὶ μὲ ἄλλους Ἕλληνες στοὺς ἀγῶνες γιὰ  τὴν ἀπόκτηση τῆς πολυπόθητης ἐλευθερίας τους.

Κάτοικοι τῆς περιοχῆς  Ἁλμυροῦ ἀγωνιστὲς οἱ ὁποῖοι ἔλαβαν μέρος σὲ ἀπελευθερωτικὲς ὁμάδες καὶ ἐπαναστατικὰ κινήματα ἄλλων μερῶν καὶ οἱ ὁποῖοι εἶναι γνωστοὶ καὶ ἀναφέρονται ἐπωνύμως, εἶναι σχετικῶς λίγοι. Αὐτὸ συμβαίνει γιατὶ ὅλοι τους δὲν  γύρισαν μετὰ τὸ τέλος τοῦ ἀγῶνα τῶν ἐτῶν 1821 -1830 στὴν  πατρίδα τους ἐπειδὴ ἡ περιοχὴ τοῦ Ἁλμυροῦ, ἡ ἰδιαίτερη πατρίδα τους, δὲν  ἐλευθερώθηκε καὶ παρέμεινε ὑπὸ τουρκικὸ ζυγό. Ἔτσι ἡ διαμονὴ τους ἐκεῖ θὰ προκαλοῦσε ἀντίποινα τῶν   Τούρκων κατακτητῶν. Πολλοὶ ἔγιναν δημότες ἄλλων δήμων, στὴν  ἐλεύθερη ἐλλάδα, καὶ πολιτογραφήθηκαν ἐκεῖ. Διαβάστε περισσότερα

Ὁ ἀπελευθερωτικὸς ἀγῶνας τῶν ἐτῶν  1821 -1830

σὲ δημοτικὰ τραγούδια τῆς περιοχῆς Ἁλμυροῦ

Ἀρκετὰ διαφωτιστικὰ γιὰ ὅλα τὰ ἀπελευθερωτικὰ κινήματα τῆς περιοχῆς Ἁλμυροῦ, καὶ ἰδιαιτέρως για τὸν ἀγῶνα τῆς περιόδου τῶν ἐτῶν 1821  -1830, εἶναι τὰ σαφῶς τοπικὰ δημοτικὰ τραγούδια, στὰ ὁποῖα ἀναφέρονται ὀνομαστικῶς  σὲ συγκεκριμένα πρόσωπα καὶ τοποθεσίες τῆς περιοχῆς αὐτῆς.

Θὰ καταθέσουμε τὸ περιεχόμενο μερικῶν τέτοιων τραγουδιῶν τὰ ὁποῖα συμβάλλουν στὸν σκοπὸ  τῆς ἐργασίας αὐτῆς, τὴν  «Ἱστορία τῆς Περιοχῆς Ἁλμυροῦ κατὰ τὴν   Τουρκοκρατία»,   ἀπὸ μία διαφορετικὴ ἄποψη.

Ὀνομαστὸς ἀγωνιστὴς στὴν  περιοχὴ τῆς Ὄρθρης  κατὰ τὸ ἀπελευθερωτικὸ κίνημα τῶν ἐτῶν 1821 -1830 ἦταν,  ἐκτὸς ἀπὸ  πολλοὺς ἄλλους  ἀγνώστων ὀνομάτων,  καὶ ὁ  καπετάν Δρόσος στὸν ὁποῖο ἀναφέρεται ἕνα τοπικὸ δημοτικὸ τραγοῦδι. Ὁ καπετὰν Δρόσος ἦταν πολὺ γνωστὸς καὶ ἀγαπητὸς στοὺς κατοίκους τῆς Ὄρθρης. Ἦταν ὁ «δικός τους» καπετάνιος  καὶ γι’ αὐτό, ὅταν τὸν κυνηγοῦσαν οἱ Τοῦρκοι, ὅλοι τους   φρόντιζαν καὶ τὸν ἔκρυβαν γιὰ νὰ τὸν  προστατέψουν. Διαβάστε περισσότερα

Ἀθανασίου Πανάγος.

Ὁ Πανάγος Ἀθανασίου ἦταν ἕνας ἀγωνιστὴς τῆς περιόδου  1821 -1830 μὲ  καταγωγὴ ἀπὸ τὸν  Πλάτανο τοῦ Ἁλμυροῦ. Μετὰ τὴν  δημιουργία τοῦ πρώτου ἑλληνικοῦ κράτους, ἐπειδὴ δὲν μποροῦσε νὰ ἐπιστρέψει καὶ νὰ ἐγκατασταθεῖ στὸ χωριό του, ἐγκαταστάθηκε μονίμως στὴν ἐλεύθερη Χαμάκω, ἀπὸ τὴν ὁποία καὶ ὑπόβαλε τᾶ σχετικὰ δικαιολογητικὰ γιὰ τὴν ἀναγνώριση τῶν ὑπηρεσιῶν του πρὸς τὴν πατρίδα:

«Τὴν 18^ην  Ὀκτωβρίου 1839 ἐν Χαμάκῳ

Πρὸς τὴν Β. Διοίκησιν Φθιώτιδος

«Ἀποστολὴ ἀναφορᾶς τινός τοῦ Πανάγου Ἀθανασίου μεθ’ ἑνὸς πιστοποιητικοῦ»

Κατ’ αἴτησιν τοῦ ἐνταῦθα κατοικοῦντος, ὡς δημότου μας, Πανάγου Ἀθανασίου, σᾶς ἀποστέλλουμε ἐσωκλείστως ἐν τῷ πρωτοτύπῳ τήν, πρὸς τὴν ἐπὶ τῶν Στρατιωτικῶν Β. Γραμματείαν τῆς Ἐπικρατείας, καὶ ἀπὸ 13 Ὀκτωβρίου 1839 ἀναφορὰν αὐτοῦ μεθ’ ἑνὸς πιστοποιητικοῦ περὶ τῶν ἐν τῇ πατρίδι ἐκδουλεύσεών του, μηνολογημένον ὑπὸ Αὔγουστον 1839, ἀφορῶσαν αἴτησιν περὶ Ἀριστείου, διὰ νὰ ἐνεργήσητε ὅ,τι ἐκ τῶν καθηκόντων σας, μὲ τὴν παρατήρησιν ὄτι ἐν τῷ Δήμῳ μας καὶ ἐν τῇ ὁποίᾳ προΐστασθε Διοίκησιν, δὲν ὑπάρχει ἄλλος φέρων τὸ αὐτὸ ὄνομα καὶ ἐπώνυμον, ἀλλ’ οὐδὲ κατηγορήθη ἐπὶ πλημμελήματι προνοουμένῳ καὶ ἐγκαλουμένῳ παρὰ τοῦ ἄρθρου 22 τοῦ Ποινικοῦ Νόμου, ἤ κατεδικάσθη διὰ τοιοῦτον. Διαβάστε περισσότερα

Ἡ συμμετοχὴ τῆς περιοχῆς Ἁλμυροῦ

στὸ ἀπελευθερωτικὸ  κίνημα τῆς Μαγνησίας

τῶν ἐτῶν 1821 -1830

Σύμφωνα μὲ τὸ  σχέδιο τὸ ὁποῖο εἶχε καταρτισθεῖ ἀπὸ τὰ πρωταγωνιστικὰ καὶ ἡγετικὰ στελέχη τῆς Μαγνησίας γιὰ τὴν  συγκροτημένη κοινὴ καὶ συνολικὴ συμμετοχὴ τῶν κατοίκων τῆς περιοχῆς τους στὸ γενικὸ ἀπελευθερωτικὸ κίνημα τοῦ ἔτους 1821, οἱ  κάτοικοι τῆς περιοχῆς Ἁλμυρῦ θὰ ἔπρεπε νὰ ξεσηκωθοῦν  ἐνόπλως,  συμμετέχοντας στὸν κοινὸ ἀγῶνα τῆς Μαγνησίας ἐναντίον  τῶν  Τούρκων, στὶς 8 Μαΐου 1821.

Οἱ Τοῦρκοι ὅμως τοῦ Ἁλμυροῦ  πληροφορήθηκαν ἐγκαίρως, ἄγνωστο μὲ ποιὸν τρόπο, τὰ σχετικὰ μὲ τὸ ἑτοιμαζόμενο κίνημα ἐναντίον τους καὶ τὴν προγραμματισμένη συμμετοχὴ τῶν ἀγωνιστῶν τῆς περιοχῆς Ἁλμυροῦ στὸ ἀπελευθερωτικὸ κίνημα τῆς Μαγνησίας καὶ ἀντέδρασαν ἄμεσα καὶ ἀποτελεσματικά.

Στὶς παραμονὲς τῆς ἀναμενόμενης ἐξέγερσης τῆς 8^ης Μαΐου, μὲ αἰφνιδιαστικὲς καὶ ἀστραπιαῖες κινήσεις,  αἰχμαλώτισαν  ὅλες τὶς γυναῖκες καὶ τὰ παιδιὰ τοῦ Ἁλμυροῦ καὶ τοὺς ἔκλεισαν στὸν πύργο τοῦ Μεμὲτ Κουτσιούκου, ἀπειλῶντας νὰ  τοὺς κάψουν ὅλους ζωντανοὺς ἤ νὰ τοὺς σκοτώσουν  σὲ περίπτωση κατὰ τὴν ὁποία οἱ Ἁλμυριῶτες ἀγωνιστὲς θὰ ἐκτελοῦσαν τὴν προσυμφωνημένη δέσμευσή τους καὶ θὰ ἔπαιρναν μέρος στὸ κοινὸ ἀπελευθερωτικὸ κίνημα τῆς Μαγνησίας τὸ ὁποῖο ἤδη βρισκόταν σὲ ἐξέλιξη στὴν περιοχὴ τοῦ Βόλου καὶ τοῦ Πηλίου. Διαβάστε περισσότερα