Η Ανδρομάχη πριγκίπισσα των Φθιωτίδων Θηβών;

                Γιὰ τὴν Ἀνδρομάχη καὶ τὶς σχέσεις της μὲ τὸν Νεοπτόλεμο καὶ τὸν πατέρα τοῦ Νεοπτλέμου, τὸν Αχιλλέα, ὑπάρχουν καὶ ἄλλα στοιχεῖα πολύ ἐνδιαφέροντα, καὶ ἀμφιλεγόμενα ἴσως, ἀλλὰ τὰ ὁποῖα  πρέπει ν’ ἀναφερθοῦν ἀφοῦ ἀσχολούμαστε μὲ τὴν  Μυθολογία τῆς περιοχῆς τοῦ Ἁλμυροῦ καὶ τῆς Ἀχαΐας Φθιώτιδας.

                  Ἡ  Ἀνδρομάχη ἦταν κόρη τοῦ Ἡετίωνα, ὁ ὁποῖος, συμφώνως μὲ ὅσα ἀναφέρει ὁ Ὅμηρος στὴν Ἰλιάδα του, ἦταν βασιλιὰς στὶς Ὑποπλάκιες Θῆβες τῆς Κιλικίας. Ὑποπλάκιες Θῆβες σημαίνει, κατὰ τοὺς εἰδικοὺς ἐρευνητὲς  καὶ ἐπιστήμονες τῆς ἐτυμολογίας, πόλη μὲ τὸ ὄνομα Θῆβες, ἡ ὁποία βρισκόταν στοὺς πρόποδες κάποιου βουνού τὸ ὁποῖο  λεγόταν Πλάκον ἤ Πλάκος.  Ἦταν, δηλαδή, οἱ Θήβες «ὑπὸ  τὸ(ν) Πλάκον».

                     Ὅπως ὅμως μᾶς βεβαιώνει ὁ Στράβωνας, κατὰ τὴν ἐποχή του, στὴν Κιλικία ἀλλὰ καὶ στὴν γύρω ἀπὸ αὐτὴν περιοχὴ δὲν ὑπῆρχε, οὔτε πόλη Θῆβες οὔτε ὄρος Πλάκον. Ἡ ἀνυπαρξία αὐτή, ἀκόμα καὶ ὡς ὀνομασίας ἤ καὶ ὡς ἀνάμνησης μιᾶς πόλης Θῆβες καιὶ ἑνὸς ὄρους  Πλάκον, ἀπὸ τὴν ἐποχή ἀκόμα τοῦ Στράβωνα, δημιούργησε στοὺς ἐρευνητὲς πολλὰ προβλήματα. Διαβάστε περισσότερα

Η Φιλάρχαιος Εταιρείας Αλμυρού «Όθρυς» διοργανώνει εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου του Κώστα Ακρίβου με τίτλο «Ανδρωμάχη» το Σάββατο 18 Μαΐου 2024, στις 19.30 μ.μ., στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης των Ζερελίων.

Για το βιβλίο θα μιλήσουν η κ. Ρένα Κοντογεωργάκη, φιλόλογος, και ο συγγραφέας Κώστας Ακρίβος.

Πρόκειται για την τραγική ιστορία μιας  γυναίκας, που αξιώθηκε να γίνει σύζυγος, μητέρα, βασίλισσα. Η ζωή της μοιράστηκε απ’ τον πόλεμο ανάμεσα στην ευτυχία και την ατίμωση, στη χαρά και την ντροπή. Ίσως να μην υπήρχε πιο επιτυχημένο όνομα απ’ αυτό που της έδωσαν: Ανδρομάχη. Μόνο που έγινε ένα λάθος: Ανδρωμάχη θα ’ταν  το πιο σωστό. Γιατί δεν ήταν ένας ο άνδρας εκείνος με τον οποίο έδωσε τις μάχες της αλλά πολλοί. Άνδρες που τη λάτρεψαν και άλλοι που την κηλίδωσαν, αφήνοντας ανεξίτηλα στο κορμί και στην ψυχή της τα σημάδια τους. Το χαμόγελο το βρήκε ξανά όταν πήγε να την κερδίσει η απελπισία.

                                                                                  Οἰκογενειακὴ ζωὴ

                     Πῶς ἦταν ὀργανωμένη ἡ οἰκογενειακὴ ζωὴ τῶν ἀνθρώπων τῆς Νεολιθικῆς Ἐποχῆς; Ὑπῆρχαν καὶ καλλιεργοῦνταν οἰκογενειακὲς καὶ συγγενικὲς σχέσεις; Πραγματοποιοῦνταν κοινὲς κοινωνικὲς ἐκδηλώσεις;  Ὑπῆρχαν οἰκογενειακὲς καὶ συγγενικὲς ἑορταστικὲς συναθροίσεις ἤ καὶ φιλικὲς ἐπισκέψεις σὲ συγγενικὰ ἤ γειτονικὰ σπίτια; Πραγματοποιοῦνταν ἰδιαίτερες συναντήσεις μόνο μεταξὺ γυναικῶν ἤ μόνο μεταξὺ ἀνδρῶν γιὰ εὐχάριστη κουβεντούλα σὲ κάποιες βραδυνὲς ὧρες σχόλης καὶ ἀνάπαυσης;

                 Σαφεῖς καὶ τεκμηριωμένες ἀπαντήσεις, στηριγμένες μὲ ἀσφάλεια σὲ ἀνασκαφικὰ δεδομένα καὶ εὑρήματα, στὰ παραπάνω καὶ σὲ ἄλλα παρόμοια ἐρωτήματα, εἶναι δύσκολο ἀλλὰ καὶ ἀνεύθυνο νὰ δοθοῦν. Γραπτὲς πηγὲς δὲν ὑπάρχουν, ἀφοῦ τὰ ὅποια δεδομένα διαθέτουμε ἀνήκουν στὴν προϊστορικὴ ἐποχή, κατὰ  δὲν ὑπάρχουν γραπτές πηγὲς καὶ τὰ  «βουβά» ἀρχαιολογικὰ εὑρήματα δὲν μποροῦν νὰ δώσουν σαφεῖς ἀπαντήσεις σὲ τέτοια ἐρωτήματα.

                 Ἀπομένει ἡ ἁπλή, διὰ τῆς κοινῆς λογικῆς,  ἑρμηνευτικὴ προσέγγιση κάποιων εὑρημάτων. Καὶ ἡ ἑρμηνευτικὴ αὐτὴ   προσέγγιση διὰ τῆς κοινῆς λογικῆς τοῦ σημερινοῦ παρατηρητῆ πρέπει νὰ εἶναι ἀπαλλαγμένη, ὅσο εἶναι δυνατόν αὐτὸ νὰ γίνει,  ἀπὸ τὶς  ἀγκυλώσεις τῆς διαμορφωμένης καὶ παγιωμένης σύγχρονης ἀντίληψης καὶ νοοτροπίας. Διαβάστε περισσότερα

                                                                  Κοινωνικὴ καὶ κοινοτικὴ ζωὴ

Σ’ ὅλους  τοὺς νεολιθικοὺς οἰκισμοὺς τῆς εὐρύτερης περιοχῆς τοῦ Ἁλμυροῦ βρέθηκαν πήλινα εἰδώλια. Τὰ περισσότερα  ἀπὸ αὐτά, ὅπως συνήθως συμβαίνει καὶ σὲ ὅλους  τοὺς νεολιθικοὺς οἰκισμοὺς στὸν ἑλλαδικὸ χῶρο, παρίσταναν γυναικεῖες μορφές. Πολύ   λιγότερα ἦταν ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα  παρίσταναν ἀνδρικὲς μορφὲς  ἤ ζῶα.

Ἡ ἐξήγηση τοῦ φαινομένου αὐτοῦ, κατὰ τὴν προσωπική μου ἐκτίμηση, ἔχοντας ὑπ’ ὄψη καὶ διάφορες  ἄλλες ἀπόψεις, πρέπει νὰ ἀναζητηθεῖ, ἄν ὄχι   ἀποκλειστικῶς καὶ μόνο, ὁπωσδήποτε στὸ μεγαλύτερο  ποσοστό τους,    στὸ δέος καὶ στὴν ἔκθαμβη στάση τοῦ νεολιθικοῦ ἀνθρώπου μπροστὰ στὸ θαυμαστὸ γεγονὸς τῆς γέννησης, τῆς δημιουργίας νέας ζωῆς, ἡ ὁποία  εἶναι κυρίως  ἀποκλειστικῶς γυναικεία δυνατότητα.

Ὁ   μεγάλος ἀριθμὸς τῶν   γυναικείων εἰδωλίων δὲν σημαίνει, δὲν μπορεῖ    νὰ σημαίνει, κατὰ τὴν ἐκτίμησὴ μας,  ὅτι  εἶναι ἀποκλειστικῶς ἀφιερώματα καὶ μόνο σὲ κάποια «Ἀνώτερη Δύναμη», στὴν θεὰ Γαῖα ἤ ἕνα εἶδος λατρευτικῆς ἀπεικόνισης τῆς θεᾶς Γαίας, ὡς προστάτιδας καὶ προσωποποίησης τῆς γέννησης καὶ τῆς δημιουργίας, ὅπως ὑποστηρίζεται ἀπὸ κάποιους  μελετητές. Διαβάστε περισσότερα

                                                        Ἡ καθημερινὴ ζωὴ τῶν νεολιθικῶν κατοίκων

                      Ἡ καθημερινὴ ζωὴ τῶν κατοίκων τῶν δεκαοκτὼ γνωστῶν μέχρι τώρα καὶ καταγραμμένων νεολιθικῶν οἰκισμῶν τῆς εὐρύτερης περιοχῆς Ἁλμυροῦ πρέπει νὰ κυλοῦσε ἀρκετὰ ἤρεμα, χωρὶς ἰδιαιτέρως σοβαρὰ προβλήματα. Ἕνα ἥσυχο οἰκογενειακὸ ἀλλὰ καὶ κοινωνικὸ περιβάλλον, μία ἤρεμη κατάσταση, φαίνεται ὅτι ἦταν ἡ συνήθης καθημερινὴ ἀτμόσφαιρα τῆς ζωῆς τῶν νεολιθικῶν κατοίκων τῆς εὐρύτερης περιοχῆς τοῦ Ἁλμυροῦ στὸ μεγαλύτερο μέρος τῆς ζωῆς τους.

                    Συνηθισμένη βασικὴ καθημερινὴ ἐνασχόληση καὶ φροντίδα τῶν κατοίκων πρέπει νὰ ἦταν μόνο ἡ ἐξασφάλιση τῆς ἀπαραίτητης τροφῆς τὴν ὁποία προμηθεύονταν  ἀπὸ τὶς  δικὲς τους γεωργικὲς καὶ κτηνοτροφικὲς ἐργασίες. Καὶ ἡ ἐξασφάλιση αὐτὴ τῆς καθημερινῆς τροφῆς δὲν πρέπει νὰ συναντοῦσε μεγάλες δυσκολίες. Οἱ κλιματολογικές, ἐδαφολογικὲς καὶ περιβαλλοντικὲς συνθῆκες τῆς περιοχῆς τους δὲν ἦταν πολὺ ἀντίξοες. Ὅλοι οἱ νεολιθικοὶ  οἰκισμοὶ τῆς περιοχῆς     βρίσκονταν  σὲ πεδινὰ καὶ  ὁμαλὰ μέρη. Δὲν ἔχουν ἐντοπισθεῖ εὑρήματα νεολιθικῶν οἰκισμῶν σὲ πολὺ ὀρεινὰ μέρη.  Ὁ πληθυσμὸς τῶν ἀνθρώπων οἱ ὁποῖοι  ζοῦσαν στὴν   περιοχὴ τοῦ  Ἁλμυροῦ κατὰ τὴν Νεολιθικὴ Ἐποχή,  ὅπως  αὐτὸ διαφαίνεται ἀπὸ τὸν ἀριθμὸ τῶν μέχρι τώρα ἀνακαλυφθέντων καὶ ἐρευνηθέντων νεολιθικῶν οἰκισμῶν, ἦταν σαφῶς λιγότερος  ἀπὸ τὸν πληθυσμὸ ὁ ὁποῖος  μποροῦσε νὰ ζήσει σ’ αὐτήν. Ὑπῆρχε ὑπεραρκετὴ ἔκταση κατάλληλη γιὰ ἐκμετάλλευση καὶ κυρίως ἡ ἔκταση αὐτὴ   ἦταν εὔφορη. Διαβάστε περισσότερα

                                                         Τὰ δύο Ζερέλια, οἱ «Ὀφθαλμοὶ  τοῦ Διὸς»

               Ὅπως εἶναι βεβαιωμένο,  ἀπὸ τὶς  τοπικὲς ἀρχαιολογικὲς ἔρευνες καὶ ἀνασκαφές, ὁ νεολιθικὸς οἰκισμὸς ὁ ὁποῖος  ἱδρύθηκε καὶ ἀναπτύχθηκε στὸ «Καραντζάνταλι»  ἦταν λίγο ἀρχαιότερος  ἀπὸ τὸν νεολιθικὸ  οἰκισμὸ «Μαγοῦλα Ζερέλια», ὁ ὁποῖος βρισκόταν λίγο πιὸ πέρα  ἀπὸ αὐτόν, λίγο περισσότερο  ἀπὸ  ἕνα χιλιόμετρο.

                  Ὁ νεολιθικὸς οἰκισμὸς «Καραντζάνταλι» δημιουργήθηκε κατὰ τὴν Ἀρχαιότερη Νεολιθικὴ Ἐποχὴ, κάπου μεταξὺ τοῦ 6.700/6.500 καὶ τοῦ 5.800/5.600 π.Χ., ἐνῶ ὁ οἰκισμὸς «Μαγοῦλα Ζερέλια» πρέπει νὰ ἱδρύθηκε κατὰ Μέση Νεολιθικὴ Ἐποχὴ, κάπου μεταξὺ τοῦ 5.800/5.600 καὶ τοῦ 5.400/5.300 π.Χ., ἄν καὶ κάποιες τελευταῖες ἀρχαιολογικὲς ἔρευνες οἱ ὁποῖες πραγματοποιήθηκαν στὴ Μαγοῦλα Ζερέλια  ἀπὸ τὸ Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ὁδηγοῦν σὲ ἀρχαιότερες ἀκόμα ἐποχές. Τὰ ἀρχαιολογικὰ εὑρήματα τῶν δύο αὐτῶν γειτονικῶν νεολιθικῶν οἰκισμῶν ὑποδεικνύουν ὅτι ὑπῆρξε  μία ἐποχὴ κατὰ τὴν ὁποία οἱ δύο αὐτοὶ νεολιθικοὶ οἰκισμοὶ  συνυπῆρχαν.

                   Λεπτομερέστερες μελέτες καὶ ἐξετάσεις τῶν σχετικῶν ἀρχαιολογικῶν εὑρημάτων τῶν δύο γειτονικῶν αὐτῶν νεολιθικῶν οἰκισμῶν, τοῦ «Καραντζάνταλι» καὶ τῶν «Ζερελίων», ὁδηγοῦν μὲ ἀρκετὰ μεγάλη βεβαιότητα, στὴν ἄποψη ὅτι ὁ νεολιθικὸς οἰκισμὸς «Μαγοῦλα Ζερέλια» ἦταν ἕνας οἰκισμὸς ὁ ὁποῖος διαδέχτηκε χρονικῶς, ὅσο αὐτὸ διαφαίνεται τοὐλάχιστον στὴν μεγάλη ἀκμή του, τὸν νεολιθικὸ οἰκισμὸ «Καραντζάνταλι» καὶ μάλιστα ὅτι ὑπῆρξε μία χρονικὴ περίοδος, μεταξὺ τοῦ τέλους τῆς Ἀρχαιότερης Νεολιθικῆς καὶ τῆς ἀρχῆς τῆς Μέσης Νεολιθικῆς Ἐποχῆς, κατὰ τὴν ὁποία συνυπῆρξαν οἱ δύο αὐτοὶ  γειτονικοὶ  νεολιθικοὶ  οἰκισμοί. Διαβάστε περισσότερα

                                                                     Ἡ λατρεία τῶν πηγῶν καὶ τῶν ποταμῶν

                Ποιὰ ἦταν ἄραγε ἡ σχέση τῶν κατοίκων τῶν δεκαοκτὼ γνωστῶν νεολιθικῶν οἰκισμῶν,  ἤ καὶ κάποιων ἄλλων ἀγνώστων ἀκόμη, τῆς εὐρύτερης περιοχῆς τοῦ Ἁλμυροῦ, γενικῶς μὲ τὰ ποτάμια, τὶς  λίμνες καὶ τὶς  ὅποιες ἄλλες πηγὲς νεροῦ ὑπῆρχαν δίπλα τους καὶ  ἀπὸ τὶς  ὁποῖες ἐξαρτιόνταν ἡ δική τους ἐπιβίωση καὶ τῶν ζώων τους; Καὶ  ἦταν τὸ νερὸ τὸ μόνο ἀγαθὸ τὸ ὁποῖο δὲν μποροῦσαν μὲ δικές τους  δυνάμεις καὶ ἐνέργειες νὰ ἀποκτήσουν ἀλλὰ ἔπρεπε νὰ τοὺς παρέχεται ἕτοιμο. Ποιὲς σκέψεις, ἰδέες, ἐσωτερικὰ ἐρωτήματα καὶ  διαλογισμοὶ δημιουργοῦνταν, καλλιεργοῦνταν καὶ ἀναπτύσσονταν     μέσα τους γιὰ   τὸ νερό;

               Ποιὲς ἦταν οἱ κρυφὲς καὶ ὑπερβατικὲς σκέψεις τους καὶ οἱ ἀναγωγὲς τους στὸ «ὑπερπέραν» γιὰ τὸ  νερό, τὸ  ζωογόνο καὶ τόσο ἀπαραίτητο   γιὰ τὴν ὕπαρξή τους στοιχεῖο  ἀπὸ τὸ  ὁποῖο ἐξαρτιόνταν ὁλόκληρο ἀτομικὸ τοῦ καθένα  καὶ τὸ συνολικὸ   εἶναι τους; Πῶς ἐξηγοῦσαν τὴν ὕπαρξη τοῦ νεροῦ καὶ τὴν ἀέναη κίνησὴ του στὶς  πηγὲς καὶ στὰ ποτάμια, πῶς ἑρμήνευαν τὴν προέλευσὴ τους;

                Ἐκτιμοῦσαν ὅτι τὰ νερὰ τριγύρω τους, τὰ ὁποῖα   ἦταν ἀπαραίτητα γιὰ τὴ ζωή τους, ἦταν ἄψυχα αὐθύπαρκτα στοιχεῖα τῆς φύσης ἤ ἦταν   δημιουργήματα κάποιου «θεοῦ», δῶρο καὶ εὐλογία κάποιου παντοδύναμου «Δημιουργοῦ», ἤ θεωροῦσαν ὅτι τὰ ἴδια αὐτὰ καθ’ αὑτὰ τὰ νερὰ κάθε εἴδους πηγῆς ἦταν πραγματικὲς ζωντανὲς «θεϊκές» ὀντότητες; Διαβάστε περισσότερα

Γενικὲς παρατηρήσεις γιὰ τὴν νεολιθικὴ κατοίκηση

τῆς εὐρύτερης περιοχῆς τοῦ Ἁλμυροῦ

                  Ἀπὸ τοὺς δεκαοκτὼ νεολιθικοὺς οἰκισμοὺς οí óποῖοι ἀναπτύχθηκαν στὴν εὐρύτερη περιοχὴ τοῦ Ἁλμυροῦ, οἱ μισοί, οἱ ἐννέα, ἱδρύθηκαν καὶ ὑπῆρξαν κατὰ τὴν Ἀρχαιότερη Νεολιθικὴ Ἐποχή.

                 Αὐτοὶ ἦταν οἱ ἑξῆς: 1. ἡ «Πύρασος», 2. ἡ «Ἀϊδινιώτικη Μαγοῦλα», 3. ἡ «Πέρδικα 1 –Νταουτζιά»,  4. ἡ «Πέρδικα 2». 5. ὁ «Μύλος Βαΐτση»,  6. τὸ «Καραντζάνταλι», 7. ἡ «Μαγοῦλα Ἀμπέλια Ἁλμυροῦ», 8. ἡ «Ἁλμυριώτικη Μαγοῦλα» καὶ 9. ἡ «Πουρναρόλακα».

              Ἀπό τοὺς ἐννέα αὐτοὺς οἰκισμοὺς συνέχισαν νὰ ὑπάρχουν καὶ κατὰ τὴν Μέση Νεολιθικὴ Ἐποχὴ οἱ ὀκτὼ πρῶτοι. Ἔπαυσε νὰ ὑπάρχει μόνο ἡ «Πουρναρόλακα», ἄν καὶ αὐτὸ δὲν εἶναι    πολὺ βέβαιο.

                  Κατὰ τὴν ἴδια νεολιθικὴ περίοδο, τὴν Μέση Νεολιθική,  ἱδρύθηκαν καὶ δραστηριοποιήθηκαν ἄλλοι τέσσερες οἰκισμοί: 1. οἱ «Φθιώτιδες Θῆβες», 2. τὸ «Μπελίτσι», 3. τὰ «Ζερέλια» καὶ 4. ἡ «Καμάρα». Διαβάστε περισσότερα