- Ὁ νεολιθικὸς οἰκισμὸς «Μαγοῦλα Ἀμπέλια Ἁλμυροῦ»
Ἡ νεολιθικὴ θέση «Μαγοῦλα Ἀμπέλια Ἁλμυροῦ» βρίσκεται στὸ νότιο μέρος τῆς πεδιάδας τοῦ Ἁλμυροῦ, λίγα χιλιόμετρα νοτιοδυτικὰ τῆς σημερινῆς πόλης, κοντὰ στὴν κοίτη τοῦ Ξηριά, στὴ δεξιὰ ὄχθη του, στὴν περιοχὴ «Ἀμπέλια». Ἡ Μαγοῦλα τοῦ οἰκισμοῦ ἔχει ὕψος 3,5 μέτρα περίπου καὶ οἱ διαστάσεις της εἶναι περίπου 250 Χ 150 μέτρα.
Ἡ νεολιθικὴ αὐτὴ οἰκιστικὴ θέση εἶχε ἐπισημανθεῖ, ὕστερα ἀπὸ ὑπόδειξη τοῦ Νικόλαου Γιαννόπουλου, ἀπὸ τοὺς Wace καὶ Thompson στὶς ἀρχὲς τοῦ 20ου αἰῶνα, οἱ ὁποῖοι σημείωσαν ὅτι βρισκόταν «Νότια τοῦ Ἁλμυροῦ κοντὰ στὴ δεξιὰ ὄχθη τοῦ Ξηριᾶ, μεταξὺ τῶν ἀμπελώνων καὶ τοῦ δρόμου πρὸς τὸ Καραντζάνταλι».
Ὡστόσο ἡ νεολιθικὴ αὐτὴ θέση, ἄν καὶ εἶχε περιγραφεῖ καὶ ἐντοπισθεῖ μὲ τόσο ἀρκετὴ σαφήνεια καὶ καθαρότητα, ἀπὸ τοὺς Wace καὶ Thompson, ἀργότερα ξεχάστηκε καὶ κανένας δὲν ἀσχολήθηκε μ’ αὐτήν. Ἀνακαλύφθηκε, ἤ καλύτερα ἐπισημάνθηκε ἡ ὕπαρξή της καὶ πάλι στὰ 1994 καὶ μελετήθηκε ἀπὸ τοὺς ἀρχαιολόγους στὰ 1996. Ὡστόσο ἡ ἀρχαιολογικὴ ἔρευνα τόσο συστηματικὰ καὶ σὲ τόση ἔκταση ὅσο ἀπαιτοῦσε ἡ διαφαινόμενη ἀπὸ τὰ ἐπιφανειακὰ εὑρήματα σημαντικότητὰ της μᾶλλον δὲν ἔγινε. Διαβάστε περισσότερα