Τὸ μεγάλο ἅλμα

ἀπὸ τὴν Παλαιολιθικὴ στὴν Νεολιθικὴ Ἐποχὴ

Ἡ ζωὴ τοῦ νεολιθικοῦ κατοίκου τῆς εὐρύτερης περιοχῆς τοῦ Ἁλμυροῦ, ὅπως καὶ γενικῶς ὅλων τῶν κατοίκων τῆς Νεολιθικῆς  Ἐποχῆς, ἦταν ἀσφαλῶς πολὺ διαφορετικὴ  ἀπὸ ἐκείνη τῶν μακρινῶν προγόνων του, οἱ ὁποῖοι ἔζησαν πολὺ πρὶν  ἀπὸ αὐτόν, κατὰ τὴν ἀπόμακρη Παλαιολιθικὴ καὶ Μεσολιθικὴ Ἐποχὴ.

Ἄν καί, ὅπως ἀναφέρθηκε σὲ προηγούμενες σελίδες, στὴν εὐρύτερη   περιοχὴ τοῦ  Ἁλμυροῦ δὲν ἔχουν ἐντοπισθεῖ   εὑρήματα τὰ ὁποῖα  νὰ παραπέμπουν σὲ ἀνθρώπινη παρουσία σ’ αὐτὴν κατὰ τὴν Παλαιολιθικὴ καὶ τὴν Μεσολιθικὴ Ἐποχὴ, εἶναι βέβαιο ὅτι ἡ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου  τῆς Παλαιολιθικῆς καὶ τῆς Μεσολιθικῆς Ἐποχῆς, τὴν ὕπαρξη τοῦ ὁποίου στὴν εὐρύτερη περιοχὴ τοῦ Ἁλμυροῦ,  γιὰ τοὺς λόγους τοὺς ὁποίους προαναφέραμε,  θεωροῦμε δεδομένη, δὲν διέφερε, δὲν μπορεῖ νὰ διέφερε  πολὺ ἀπὸ τὴν ζωή τοῦ ἀνθρώπου τῆς Παλαιολιθικῆς καὶ Μεσολιθικῆς Ἐποχῆς τῶν ἄλλων περιοχῶν στὶς  ὁποῖες θεωρεῖται βεβαιωμένη ἡ ὕπαρξὴ του.

Αὐτὸ σημαίνει ὅτι  ὅσα γενικῶς ἰσχύουν γιὰ τὴν μετάβαση τῶν κατοίκων τῶν ἄλλων περιοχῶν  ἀπὸ τὴν Παλαιολιθικὴ στὴ Νεολιθικὴ Ἐποχὴ, ἰσχύουν στὸ ἴδιο βαθμὸ καὶ γιὰ τοὺς κατοίκους τῆς Παλαιολιθικῆς  καὶ Νεολιθικῆς  Ἐποχῆς  τῆς εὐρύτερης περιοχῆς τοῦ Ἁλμυροῦ. Διαβάστε περισσότερα

Απὀ τὸ ὑπὸ ἔκδοση βιβλίο  Η {ΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΑΛΜΥΡΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΠΟΧΗ

Ἡ ζωὴ στὴ Νεολιθικὴ Ἐποχὴ

Εἰσαγωγικὸ σημείωμα

Ποιὰ ἦταν ἡ ἱστορία  καὶ πῶς ἦταν ὀργανωμένη καὶ διαμορφωμένη ἡ ζωὴ τῶν ἀνθρώπων καὶ τῶν κοινωνιῶν οἱ ὁποῖες δημιουργήθηκαν καὶ ἔζησαν στὴν εὐρύτερη   περιοχὴ τοῦ  Ἁλμυροῦ κατὰ τὴν Νεολιθικὴ Ἐποχὴ  στοὺς παραπάνω, ἐντοπισμένους καὶ ἀναγνωρισμένους στὴν ἐποχὴ μας, δεκαοκτὼ νεολιθικοὺς οἰκισμοὺς ἤ καὶ σὲ ἄλλους τῆς ἴδιας περιοχῆς οἱ ὁποῖοι ὁπωσδήποτε, πρέπει κατὰ τὴν ἐκτίμησὴ μας νὰ ὑπῆρχαν ἀλλὰ  δὲν ἔχουν ἀκόμη ἀνακαλυφθεῖ;

Ἀρχικῶς πρέπει ν’  ἀναφερθεῖ    καὶ νὰ γίνει δεκτὸ ὅτι εἶναι ὑπερβολικὰ δύσκολο, ἕως σχεδόν ἀδύνατο, ἀλλὰ καὶ ἀδιανόητο, νὰ δοθεῖ μία καὶ μόνη σαφής, κατατοπιστικὴ καὶ τεκμηριωμένη ἀπάντηση στὸ ἐρώτημα αὐτό, ὅσο ἀναλυτικὴ καὶ ἄν εἶναι αὐτὴ   ἡ ἀπάντηση, ἡ ὁποία νὰ ἰσχύει καθολικῶς καὶ ὁμοιομόρφως γιὰ ἕνα χρονικὸ διάστημα μεγαλύτερο τῶν 3.000 χρόνων, ὄπως αὐτὸ τῆς Νεολιθικῆς  Ἐποχῆς,  καὶ γιὰ τόσους διαφορετικοὺς οἰκισμούς, οἱ ὁποῖοι ἀπεῖχαν μεταξύ τους τοπικῶς ἀλλὰ καὶ χρονικῶς.  Εἶναι σὰν νὰ θέλουμε νὰ δώσουμε μία ἀπάντηση στὸ ἐρώτημα «πῶς ἦταν ἡ ζωὴ τῶν ἀνθρώπων  ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Τρωικοῦ Πολέμου ὡς τὸν  20^ο αἰῶνα», δηλαδὴ γιὰ ἕνα χρονικὸ διάστημα ἐπίσης 3.000 χρόνων περίπου. Διαβάστε περισσότερα

8. Ὁ νεολιθικὸς οἰκισμὸς «Γρίτσα»

Ἡ νεολιθικὴ οἰκιστικὴ θέση «Γρίτσα» βρίσκεται στὴν   περιοχὴ τοῦ  Πτελεοῦ. Ἡ «Γρίτσα» ἔχει ἀνασκαφεῖ  μεταξὺ 1951 καὶ 1953  ἀπὸ τὸν ἀρχαιολόγο Νικόλαο Βερδελῆ. Ἔχουν ἀνασκαφεῖ  ἕνα «προϊστορικὸ κτίριο» τὸ  ὁποῖο, κατὰ τὴ χρονολόγηση τοῦ ἀνασκαφέα, ἀνάγεται στὴ μεσοελλαδικὴ περίοδο,  ἀπὸ τὰ μέσα ἔως τὸ  τέλος τῆς τρίτης χιλιετίας π. Χ. καὶ πέντε θολωτοὶ  μυκηναϊκοὶ  τάφοι μὲ πολλὰ καὶ ἐνδιαφέροντα ἀρχαιολογικὰ στοιχεῖα, ὅπως καὶ ἕνας ἄλλος θολωτὸς τάφος στὴν γειτονικὴ   περιοχὴ τῶν Ἁγίων Θεοδώρων.

Οἱ μηκυναϊκοὶ  τάφοι τοῦ Πτελεοῦ χρονολογήθηκαν μεταξὺ 1200 -1100 π. Χ. ἐνῶ ὁ τάφος τῶν Ἁγίων Θεοδώρων ἐκτιμήθηκε κατὰ δύο αἰῶνες περίπου ἀρχαιότερος, ἤτοι μεταξὺ 1400 καὶ 1200 π.Χ.

Ἡ ἐξέταση  τῶν  ὀστράκων ποὺ  συλλέχτηκαν  ἀπὸ τοὺς παραπάνω μηκυναϊκοὺς τάφους ἔδειξε ὅτι αὐτὰ προέρχονταν  ἀπὸ ἀγγεῖα διαφόρων εἰδῶν καὶ ποιοτήτων. Μερικὰ  ἀπὸ τὰ ὄστρακα αὐτὰ συλλέχτηκαν κατὰ τὴν ἀρχικὴ ἐπιφανειακὴ ἔρευνα  πρὶν ἀκόμη ἀρχίσει ἡ συστηματικὴ ἀνασκαφὴ τῶν τάφων καὶ κατατάχθηκαν στὴν προϊστορικὴ ἐποχή. Μερικὰ ὄστρακα προέρχονταν  ἀπὸ χειροποίητα μονόχρωμα χονδροειδὴ εἴδη μὲ ποικιλία ἀποχρώσεων τοῦ πηλοῦ ἡ ὁποία ὀφειλόταν στὸν διαφορετικὸ βαθμὸ ψησίματος. Τὰ ὄστρακα αὐτὰ παρουσίαζαν ὁμοιότητες μὲ τὰ εὑρήματα τῶν Ζερελίων. Βρέθηκε καὶ μία πλούσια συλλογὴ ζωγραφισμένων λεπτῶν μινύειων τροχήλατων ἀγγείων, ὅπως καὶ μελαμβαφεῖς σκύφοι  τοῦ 5ου – 4ου αἰῶνα π.Χ. Διαβάστε περισσότερα

7. Ὁ νεολιθικὸς οἰκισμὸς «Καμάρα»

Ἡ νεολιθικὴ θέση Καμάρα κηρύχθηκε ἀρχαιολογικὸς χῶρος  μὲ τὸ  σκεπτικό: «κηρύσσουμε ὡς ἀρχαιολογικὸ χῶρο τὸν χαμηλὸ λόφο («μαγοῦλα»), ὁ ὁποῖος βρίσκεται στὴ θέση «Καμάρα», Κοινότητος Δρυμῶνος, στὴ χ.θ. 271.300 τοῦ ὁδικοῦ ἄξονα Π.Α.Θ.Ε., γιὰ τὴν καλύτερη προστασία τοῦ ἐκεῖ ἐντοπισθέντος προϊστορικοῦ οἰκισμοῦ Νεολιθικῆς Ἐποχῆς».

Ὁ οἰκισμὸς «Καμάρα», στὴν παραπάνω σαφῶς ὁριζόμενη θέση, 271.300 μέτρα  ἀπὸ τὴν Ἀθήνα στὴν ἐθνικὴ ὁδὸ Ἀθηνῶν – Θεσσαλονίκης, σὲ ἀντίθεση μὲ τὶς  ἄλλες οἰκιστικὲς θέσεις τῆς περιοχῆς, δὲν ἦταν χτισμένος σὲ λόφο ἀλλὰ σὲ ἕνα χαμηλὸ ἔξαρμα. Γι’ αὐτὸ ἦταν ἀπαραίτητη ἡ ἀργολιθοδομικὴ κατασκευὴ στὸ κάτω μέρος τῶν τοίχων τῶν σπιτιῶν ποὺ  παρατηρήθηκε στὸν οἰκισμὸ αὐτόν.

Οἱ οἰκίες τῆς «Καμάρας» ἦταν πασσαλόπηκτες  μὲ τοίχους καμωμένους   ἀπὸ πλεγμένα καλάμια καὶ κλαδιὰ καὶ ἐπιχρισμένους ἐσωτερικὰ καὶ ἐξωτερικὰ μὲ πηλό. Στὶς  βάσεις  τῶν τοίχων εἶχαν  ἀργολιθοδομικὴ κατασκευή, γιὰ τὴν προστασία  ἀπὸ τὴν διάβρωση. Διαβάστε περισσότερα

6. Ὁ νεολιθικὸς οἰκισμὸς «Πουρναρόλακα»

Ὁ  νεολιθικὸς οἰκισμὸς «Πουρναρόλακκα» ἦταν ἔνας οἰκισμός, ὁ ὁποῖος, σύμφωνα μὲ τὰ ἀρχαιολογικὰ εὑρήματα ποὺ  ἀνακτήθηκαν κατὰ τὴν ἀνασκαφικὴ ἔρευνα ποὺ  πραγματοποιήθηκε, κατοικήθηκε μόνο κατὰ τὴν Ἀρχαιότερη Νεολιθικὴ Ἐποχὴ, μεταξὺ τοῦ 6.700/6.500 καὶ  5.800/5.600 π.Χ. καὶ μετὰ ἐγκαταλείφθηκε. Ἀσφαλῶς καὶ δὲν μποροῦμε νὰ γνωρίζουμε τὰ ἀκριβὴ χρονικὰ ὅρια τῆς ὕπαρξης τοῦ οἰκισμοῦ μέσα σ’ ὅλο αὐτὸ τὸ  χρονικὸ διάστημα τῶν 1.000 περίπου χρόνων. Τὰ εὑρήματα ποὺ  συλλέχτηκαν δὲν μποροῦν νὰ δώσουν ἀπαντήσεις σὲ τέτοιους προβληματισμούς.  Τὸ ἄν ἄρχισε ἡ κατοίκησὴ της λίγο νωρίτερα, ἄν κατοικήθηκε σ’ ὁλόκληρο τὸ  παραπάνω διάστημα ἤ ἐάν  κατοικήθηκε καὶ γιὰ κάποιο διάστημα μετὰ τὸ  τέλος τῆς Ἀρχαιότερης Νεολιθικῆς  Ἐποχῆς  εἶναι θέματα ποὺ  δὲν μποροῦν οὔτε νὰ ἐπιβεβαιωθοῦν οὔτε νὰ ἀπορριφθοῦν.

Ὁ νεολιθικὸς οἰκισμὸς «Πουρναρόλακα» βρισκόταν στὸν κάμπο τῆς Σούρπης, στὴ δεξιὰ πλευρὰ τῆς ἐθνικῆς  ὁδοῦ Θεσσαλονίκης – Ἀθηνῶν, 276 χιλιόμετρα  ἀπὸ τὴν Ἀθήνα σὲ ἕνα ὑψόμετρο 47 μέτρων πάνω  ἀπὸ τὴ θάλασσα. Βρισκόταν, δηλαδή, στὸ πανάρχαιο πέρασμα  ἀπὸ τὴν ἀνατολικὴ Θεσσαλία πρὸς τὴν Στερεὰ Ἑλλάδα. Διαβάστε περισσότερα

5. Ὁ νεολιθικὸς οἰκισμὸς «Βουλοκαλύβα»

Ἡ θέση «Βουλοκαλύβα» βρίσκεται στὴν   περιοχὴ τοῦ  Πλατάνου,  500 μέτρα βόρεια τῆς Ἑλληνιστικῆς   Ἅλου.  Ἀπὸ τὴν ἔρευνα ποὺ  διενεργήθηκε προέκυψε ὅτι ἡ θέση πρωτοκατοικήθηκε μεταξὺ τῆς Τελικῆς  Νεολιθικῆς  Ἐποχῆς  καὶ τῆς Πρώιμης Ἐποχῆς  τοῦ Χαλκοῦ καὶ συνέχισε νὰ κατοικεῖται σ’ ὅλες τὶς  περιόδους τῆς Χαλκοκρατίας, στὴν  Ἐποχὴ τοῦ Σιδήρου μέχρι καὶ τὴ Βυζαντινὴ Ἐποχὴ.

Ἀσφαλὴς ἀπόδειξη κατοίκησης τῆς  «Βουλοκαλύβας» κατὰ τὴν «Ἐποχὴ τοῦ Σιδήρου» εἶναι οἱ πολλοὶ  τύμβοι τῆς ἐποχῆς  αὐτῆς  ποὺ  ἔχουν ἐντοπιστεῖ    καὶ ἐρευνηθεῖ. Τὰ ἀρχαιότερα  ἀπὸ τὰ ὄστρακα ποὺ  συλλέχτηκαν, καὶ ποὺ ὑποδεικνύουν τὴν ἀρχὴ τῆς κατοίκησης τῆς θέσης, χρονολογοῦνται μὲ βεβαιότητα στὴν Ὕστερη Νεολιθικὴ Ἐποχὴ.

Ἡ κατοίκηση τῆς Βουλοκαλύβας ἦταν ἀρκετὰ μακροχρόνια. Ἡ ἐξέταση τῶν κεραμικῶν της ἔδειξε ὅτι ἡ παραγωγή τους ἦταν ἐγχώρια. Δὲν βρέθηκαν κεραμικὰ προερχόμενα  ἀπὸ ἄλλες περιοχές. Για τὸ  λόγο αὐτὸ τὰ εὑρήματα τῆς «Βουλοκαλύβας» ἀποτελοῦν  ἕνα πολύτιμο γιὰ τὴν ἔρευνα δεῖγμα, ἀφοῦ εἶναι καθαρὸ δεῖγμα  ἐγχώριας παραγωγῆς, ἀπαλλαγμένο  ἀπὸ συγχύσεις ποὺ  μπορεῖ    νὰ φέρουν συνυπάρχοντα εἰσαγόμενα εἴδη. Τὰ κεραμικὰ τῆς Βουλοκαλύβας εἶναι ἕνα  δεῖγμα κατάλληλο γιὰ μελέτη  τῆς ἐγχώριας τεχνικῆς  καὶ νοοτροπίας. Ἐπειδὴ  δὲ λίγες θέσεις τῆς Πρώιμης Χαλκοκρατίας ἔχουν ἐρευνηθεῖ, οἱ πληροφορίες τῶν εὑρημάτων τῆς Βουλοκαλύβας μας εἶναι πολύτιμες. Διαβάστε περισσότερα

4. Ὁ νεολιθικὸς οἰκισμὸς «Ἁλμυριώτικη Μαγούλα»

Ὁ νεολιθικὸς οἰκισμὸς τῆς περιοχῆς τοῦ Ἁλμυροῦ, γιὰ τὸν ὁποῖο χρησιμοποιοῦμε  τὴν συμβατικὴ ὀνομασία «Ἁλμυριώτικη Μαγούλα» βρισκόταν ἀνατολικὰ – βορειοανατολικὰ τοῦ σημερινοῦ Ἁλμυροῦ. Στὴν ἴδια βεβαίως θέση βρίσκονται στὴν ἐποχὴ μας τὰ ὅποια ὑπολείμματα καὶ ἐνδείξεις τῆς νεολιθικῆς  αὐτῆς  «θέσης» ἐξακολουθοῦν νὰ ὑπάρχουν. Οἱ Wace καὶ Thompson σημείωσαν στὸν κατάλογο τῶν νεολιθικῶν θέσεων τῆς περιοχῆς τοῦ Ἁλμυροῦ ὅτι  βρισκόταν «δεκαπέντε λεπτὰ ἀνατολικὰ τοῦ Ἁλμυροῦ».

Ἡ Ἁλμυριώτικη Μαγούλα, ἡ ὁποία  ἁπλώνεται σ’ ἕνα ὕψωμα 3,5 – 4 μέτρα, ἔχει ἀποδώσει  ἀπὸ τὴν ἀρχαιολογικὴ ἔρευνα ποὺ  πραγματοποιήθηκε μεγάλο ἀριθμὸ θραυσμάτων κεραμικῆς  μὲ ζωγραφιστὴ διακόσμηση. Τὰ εὑρήματα ποὺ  συλλέχτηκαν χρονολογήθηκαν  ἀπὸ τὴ Μέση Νεολιθικὴ Ἐποχὴ καὶ μετά.  Ἀπὸ τὰ εὑρήματα αὐτὰ καταδείχτηκε ὅτι ὁ νεολιθικὸς οἰκισμὸς «Ἁλμυριώτικη Μαγούλα» κατοικήθηκε σ’ ὁλόκληρη τὴν προϊστορικὴ περίοδο καὶ ὅτι ἡ ἀρχή του ἦταν κατοπινότερη τῆς πρώτης ἀρχῆς  τῆς «Μαγούλας Ἀμπέλια Ἁλμυροῦ». Διαβάστε περισσότερα

3. Ὁ  νεολιθικὸς οἰκισμὸς «Μαγοῦλα Ἀμπέλια Ἁλμυροῦ»

Ἡ νεολιθικὴ θέση «Μαγοῦλα Ἀμπέλια Ἁλμυροῦ» βρίσκεται στὸ νότιο μέρος τῆς πεδιάδας τοῦ Ἁλμυροῦ, λίγα χιλιόμετρα νοτιοδυτικὰ τῆς σημερινῆς  πόλης, κοντὰ στὴν κοίτη τοῦ Ξηριά, στὴ δεξιὰ ὄχθη του, στὴν   περιοχὴ  «Ἀμπέλια». Ἡ Μαγοῦλα τοῦ οἰκισμοῦ ἔχει ὕψος 3,5 μέτρα περίπου καὶ οἱ διαστάσεις της εἶναι περίπου 250 Χ 150 μέτρα.

Ἡ νεολιθικὴ αὐτὴ   οἰκιστικὴ θέση  εἶχε ἐπισημανθεῖ, ὕστερα  ἀπὸ ὑπόδειξη τοῦ Νικόλαου Γιαννόπουλου,  ἀπὸ τοὺς Wace καὶ Thompson στὶς  ἀρχὲς τοῦ 20ου αἰῶνα, οἱ ὁποῖοι σημείωσαν ὅτι  βρισκόταν  «Νότια τοῦ Ἁλμυροῦ κοντὰ στὴ δεξιὰ ὄχθη τοῦ Ξηριᾶ, μεταξὺ τῶν ἀμπελώνων καὶ τοῦ δρόμου πρὸς τὸ Καραντζάνταλι».

Ὡστόσο ἡ νεολιθικὴ αὐτὴ   θέση, ἄν καὶ  εἶχε περιγραφεῖ    καὶ ἐντοπισθεῖ    μὲ τόσο ἀρκετὴ σαφήνεια καὶ καθαρότητα,  ἀπὸ τοὺς Wace καὶ Thompson, ἀργότερα ξεχάστηκε καὶ κανένας δὲν ἀσχολήθηκε μ’ αὐτήν. Ἀνακαλύφθηκε, ἤ καλύτερα ἐπισημάνθηκε ἡ ὕπαρξή της καὶ πάλι  στὰ 1994 καὶ μελετήθηκε  ἀπὸ τοὺς ἀρχαιολόγους στὰ 1996. Ὡστόσο ἡ ἀρχαιολογικὴ ἔρευνα τόσο συστηματικὰ καὶ σὲ τόση ἔκταση ὅσο ἀπαιτοῦσε ἡ διαφαινόμενη  ἀπὸ τὰ ἐπιφανειακὰ εὑρήματα σημαντικότητὰ της μᾶλλον δὲν ἔγινε.  Διαβάστε περισσότερα

2. Ὁ νεολιθικὸς οἰκισμὸς «Καραντζάνταλι»

Ἕνας οἰκισμὸς ποὺ  ἀναπτύχθηκε κατὰ τὴν Ἀρχαιότερη Νεολιθικὴ Ἐποχὴ στὴν   περιοχὴ τοῦ  Ἁλμυροῦ βρισκόταν στὴν   περιοχὴ τοῦ  ἀκατοίκητου σήμερα χωριοῦ Καραντζάνταλι.

Ἄν καὶ ἡ ὕπαρξη τοῦ νεολιθικοῦ αὐτοῦ οἰκισμοῦ ἦταν γνωστὴ  ἀπὸ πολλὰ χρόνια πρὶν καὶ εἶχαν γίνει ἤδη ἀνασκαφές, ὡς ἀρχαιολογικὸς χῶρος  κηρύχθηκε ἑκατὸ καὶ περισσότερο χρόνια ἀργότερα, στὶς  30 Ἰουνίου 1994 (ΦΕΚ 501Β/30-6-1994), διότι, κατὰ τὸ  αἰτιολογικὸ τῆς ἀπόφασης «μὲ αὐτοψίες καὶ ἀρχαιολογικὲς ἔρευνες ἔχουν ἐντοπισθεῖ σημαντικὰ ἀρχαῖα λείψανα ὀχυρώσεων, ἀναλημματικοὶ τοῖχοι, θεμέλια ἀρχαίων κατοικιῶν, τάφοι καὶ κατάλοιπα προϊστορικῶν ἐγκαταστάσεων, στοιχεῖα τὰ ὁποῖα κινδυνεύουν ἀπὸ ἀνθρώπινες ἐπεμβάσεις, ὅπως ἔντονη ἀγροτικὴ  δραστηριότητα καὶ οἰκοδομικὲς ἐργασίες».

Ὁ νεολιθικὸς οἰκισμὸς Καραντζάνταλι βρίσκεται σὲ μία πλαγιὰ μὲ ὑψόμετρο 194 περίπου μέτρα καὶ 1.200 περίπου μέτρα νοτιοδυτικὰ τοῦ οἰκισμοῦ τῶν Ζερελίων.  Οἱ Wace καὶ Thomppson, ὁδηγημένοι ἀπὸ τὸν Νικόλαο Γιαννόπουλο ἐκεῖ, ἔγραψαν ὅτι ὁ οἰκισμὸς ἐντοπίστηκε: «Δεκαπέντε λεπτὰ βόρεια τοῦ Καραντζάνταλι, κοντὰ σ’ ἕνα δασάκι μὲ βελανιδιές». Διαβάστε περισσότερα

1. Ὁ νεολιθικὸς οἰκισμὸς «Ζερέλια»

Οἱ ἀρχαιολογικὲς ἔρευνες καὶ ἀνασκαφὲς στὴν   περιοχὴ  τῶν Ζερελίων ἔχουν ἀρχίσει νὰ ἐνεργοῦνται  ἀπὸ ἀρχαιολόγους καὶ ἄλλους ἐρευνητὲς  ἀπὸ τὶς  ἀρχὲς ἀκόμα τοῦ 20ου αἰώνα.

Ὁ νεολιθικὸς οἰκισμὸς τῶν Ζερελίων^[1] βρίσκεται βορειοανατολικὰ τοῦ ἀκατοίκητου σήμερα χωριοῦ Καραντζάνταλι, σὲ ἀπόσταση περίπου 1.200 μέτρων  ἀπὸ αὐτόν, σὲ μία ἀρκετὰ ὑψηλὴ μαγούλα. Δίπλα στὴ «Μαγούλα Ζερέλια» ὑπάρχουν οἱ δύο ὁλοστρόγγυλες ὁμώνυμες λίμνες, τὸ  «Μεγάλο Ζερέλι» καὶ τὸ  «Μικρὸ Ζερέλι».

Ἡ πρώτη καὶ ἀρχικὴ ἀναμφισβήτητη διαπίστωση  εἶναι ὅτι ὁ οἰκισμὸς «Μαγούλα Ζερέλια» κατοικήθηκε ὁπωσδήποτε κατὰ τὴν Νεολιθικὴ Ἐποχὴ. Ἡ ἀκριβέστερη, ὡστόσο, καὶ εἰδικότερη χρονολόγηση τοῦ οἰκισμοῦ στὶς  ἐπὶ μέρους νεολιθικὲς περιόδους δὲν ἔχει βεβαιωθεῖ. Κάποιες ἐνδείξεις ποὺ  μποροῦν νὰ θεωρηθοῦν ὡς ἐνδείξεις κατοίκησης τῆς Μαγούλας κατὰ τὴν Ἀρχαιότερη Νεολιθικὴ Ἐποχὴ δὲν ἀξιολογοῦνται ὡς πολὺ ἰσχυρές. Ἔτσι ἡ γενικὴ ἐκτίμηση ποὺ  μπορεῖ    νὰ γίνει ἀποδεκτὴ  εἶναι ὅτι ὁ οἰκισμὸς «Μαγούλα Ζερέλια» ὑπῆρχε, τοὐλάχιστον, κατὰ τὰ τέλη τῆς Ἀρχαιότερης Νεολιθικὴ Ἐποχῆς καὶ συνέχισε νὰ ὑπάρχει καὶ στὶς κατοπινότερες ἐποχές. Διαβάστε περισσότερα