Γεωγραφικὰ ὅρια τῆς περιοχῆς Ἁλμυροῦ
Ἡ εὐρύτερη περιοχὴ τοῦ Ἁλμυροῦ, ὅπως ἐκτιμήσαμε ὅτι πρέπει νὰ τὴν καθορίσουμε καὶ νὰ τὴν προσδιορήσουμε γεωγραφικῶς γιὰ τοὺς σκοποὺς καὶ τὶς ἐπιδιώξεις τῆς παρούσας ἐργασίας, προκειμένου νὰ ὁρίσουμε τὸν χῶρο τοῦ ὁποίου τὴν «Ἱστορία» κατὰ τὴν «Ἀρχαία Ἑποχή», ἐπιχειροῦμε νὰ καταγράψουμε στὴν παροῦσα ἐργασία, εἶναι ἡ περιοχὴ ἡ ὁποία περικλείεται ἀπὸ τὰ παρακάτω φυσικὰ χερσαῖα καὶ θαλάσσια γεωγραφικὰ ὅρια.
Τὰ γεωγραφικὰ ὅρια τῆς περιοχῆς αὐτῆς ἀρχίζουν, στὸ μὲν νότιο μέρος, ἀπὸ τὸ ἀκρωτήριο, τὸ ὁποῖο στὴ σημερινὴ ἐποχὴ ὀνομάζεται «Σταυρὸς» καὶ στὴν ἀρχαιότητα καλοῦνταν «Ἀφέτες» ἤ «Ποσείδαιον ἤ «Ποσείδιον». Τὸ ἀκρωτήριο αὐτὸ εἶναι ἡ κατάληξη τῆς σημερινῆς χερσονήσου τῆς ἀκραίας ἀπόληξης τοῦ νοτιότερου παρακλαδιοῦ τῆς ὀροσειρᾶς τῆς Ὄρθρης, ἡ ὁποία ἀπόληξη στὴν ἐποχὴ μας ὀνομάζεται «Τραγοβούνι» καὶ ἡ κορυφογραμμὴ τοῦ ὁποίου, σὲ γενικὲς γραμμές, ἀποτελεῖ τὰ σημερινὰ ὅρια τῶν Νομῶν Μαγνησίας καὶ Φθιώτιδας καὶ ἀνήκει στὴν γεωγραφικὴ περιοχὴ τοῦ σημερινοῦ χωριοῦ Ἀχίλλειο τοῦ Δήμου Ἁλμυροῦ.
Στὴ συνέχεια τοῦ ἀκρωτηρίου «Σταυρὸς» τὰ χερσαῖα ὅρια τῆς περιοχῆς τοῦ Ἁλμυροῦ, ὅπως καθορίζουμε αὐτὴν στὴν παροῦσα ἐργασία, ἀκολουθοῦν, σὲ γενικὲς πάντοτε γραμμές, τὶς κορυφογραμμὲς τῆς Ὄρθρης νοτίως καὶ στὴ συνέχεια νοτιοδυτικῶς, δυτικῶς καὶ βορείως τῶν σημερινῶν χωριῶν τῆς περιοχῆς Ἁλμυροῦ, κατὰ σειρά, Ἀχίλλειο, Ἅγιοι Θεόδωροι, Γάβριανη, Βρύναινα, Κοκκωτοί, Κωφοί, Γούρα, Φυλάκη, Μικροθῆβες καὶ Νέα Ἀγχίαλος, καὶ καταλήγουν στὸ βόρειο παρακλάδι τῆς ἀκραίας ἀπόληξης τοῦ βορειότερου παρακλαδιοῦ τῆς Ὄρθρης, στὰ βουνὰ τὰ γνωστὰ στὴν ἐποχή μας μὲ τὴν ὀνομασία «Τσιραγιώτικα Βουνά».
Ἡ κορυφογραμμὴ τῶν «Τσιραγιώτικων Βουνῶν» καθορίζει τὰ βόρεια ὅρια τῆς περιοχῆς τοῦ Ἁλμυροῦ, ὅπως καθορίζουμε αὐτὴν γιὰ τοὺς σκοποὺς τῆς παρούσας ἐργασίας, διαχωρίζοντάς την ἀπὸ τὴν ὅμορη περιοχὴ τοῦ Βόλου. Τὰ «Τσιραγιώτικα Βουνὰ» καταλήγουν στὸ ἀκρωτήριο τὸ ὁποῖο σήμερα ὀνομάζεται «Ἀγγίστρι» καὶ στὴν ἀρχαιότητα καλοῦνταν «Πύρρα».
Ἔτσι ἡ κορυφογραμμὴ ἡ ὁποία ἀρχίζει, χρησιμοποιῶντας τὶς σημερινὲς ὀνομασίες, ἀπὸ τὸ ἀκρωτήριο «Σταυρὸς» καί, ἀκολουθῶντας τὴν παραπάνω πορεία τῆς ὀρθρυακῆς κορυφογραμμῆς, καταλήγει στὸ ἀκρωτήριο «Ἀγγίστρι», ἡ κορυφογραμμή, δηλαδή, ἡ ὁποία ἀρχίζει, ἐάν θέλουμε νὰ χρησιμοποιήσουμε τὶς ὀνομασίες τῆς ἀρχαίας ἐποχῆς, ἀπὸ τὸ ἀκρωτήριο «Ἀφέτες» ἤ «Ποσείδαιον» ἤ «Ποσείδιον» καὶ καταλήγει στὸ ἀκρωτήριο «Πύρρα» τῆς Ἀχαΐας Φθιώτιδας τῆς ἀρχαιότητας, καθορίζει τὰ χερσαῖα γεωγραφικὰ ὅρια τῆς περιοχῆς τοῦ Ἁλμυροῦ καὶ τὴν διαχωρίζει ἀπὸ τὸν ὑπόλοιπο θεσσαλικὸ χῶρο.
Τὰ ὅρια αὐτὰ ἴσχυαν, σὲ γενικὲς γραμμές, καὶ κατὰ τὴν ἀρχαιότητα ὡς ὅρια τῆς «Ἀχαΐας Φθιώτιδας», ἤ ἁπλῶς τῆς «Φθιώτιδας», κατὰ τὸν Στράβωνα, τοὐλάχιστον ὡς πρὸς τὸ καταληκτικὸ βόρειο ἄκρο.
Γράφει χαρακτηριστικῶς ὁ Στράβων, ἐπιβεβαιώνοντας τὰ παραπάνω, γιὰ τὸ ἀκρωτήριο Πύρρα ὡς τὸ βορειότερο τελευταῖο σημεῖο τῶν ὁρίων τῆς Ἀχαΐας Φθιώτιδας, τὴν ὁποία μάλιστα ὀνομάζει ἁπλῶς Φθιώτιδα, στὴν παράγραφο 9, 15, 5 τῶν «Γεωγραφικῶν» του:
«Εἶτα τὸ τῆς Δήμητρος ἱερὸν καὶ ὁ Πύρασος κατεσκαμμένος, ὑπὲρ αὐτὸν δὲ αἱ Θῆβαι· εἶτα ἄκρα Πύρρα καὶ δύο νησία πλησίον, ὧν τὸ μὲν Πύρρα τὸ δὲ Δευκαλίων καλεῖται· ἐνταῦθα δὲ καὶ ἡ Φθιῶτίς πως τελευτᾷ».
Τὰ γεωγραφικὰ αὐτὰ ὅρια ἀποτελοῦν τὰ χερσαῖα ὅρια τῆς θεωρούμενης στὴν παροῦσα ἐργασία περιοχῆς τοῦ Ἁλμυροῦ.
Ἡ θαλάσσια ἀκτογραμμὴ τοῦ Παγασητικοῦ Κόλπου ἡ ὁποία ἀρχίζει ἀπὸ τὸ ἀκρωτήριο «Ἀγγίστρι», κατὰ τὴν σύγχρονη ὀνοματολογία, ἤ «Πύρρα», κατὰ τὴν ὀνομασία τῆς ἀρχαιότητας, στὸ ὁποῖο ἀπολήγουν τα «Τσιραγιώτικα Βουνά», καί, ἀκολουθῶντας τὴν σημερινὴ παραλιακὴ γραμμὴ τῶν περιοχῶν τῆς Νέας Ἀγχιάλου, τῶν Μικροθηβῶν, τοῦ Ἀϊδινίου, τοῦ Κροκίου, τοῦ Ἁλμυροῦ, τοῦ Πλατάνου, τῆς Ἀμαλιάπολης, τῆς Σούρπης, τοῦ Πτελεοῦ καὶ τοῦ Ἀχιλλείου, καταλήγει στὸ ἀκρωτήριο «Σταυρός», κατὰ τὴν σύγχρονη ὁρολογία, ἤ «Ἀφέτες» ἤ «Ποσείδαιον» ἤ «Ποσείδιον», κατὰ τὴν ὁρολογία τῆς ἀρχαίας ἐποχῆς, στὴν ἀπόληξη, δηλαδή, τοῦ «Τραγοβουνιοῦ», καθορίζει τὰ θαλάσσια γεωγραφικὰ ὅρια τῆς περιοχῆς τοῦ Ἁλμυροῦ.
Τὰ θαλάσσια αὐτὰ ὅρια, μαζὶ μὲ τὰ χερσαῖα γεωγραφικὰ ὅρια, ὅπως περιγράφηκαν παραπάνω, κυκλώνουν καὶ περιχαρακώνουν τὴν περιοχή, τῆς ὁποίας τὴν «Ἱστορία» κατὰ τὴν «Ἀρχαία Ἐποχὴ» ἐπιχειροῦμε νὰ καταγράψουμε στὴν παροῦσα ἐργασία.
Ἡ φυσικὴ καὶ γεωγραφικὴ μορφὴ τῆς περιοχῆς αὐτῆς, ὅπως αὐτὴ διαμορφώθηκε καὶ ὁριστικοποιήθηκε πρὶν ἀπὸ ὀκτὼ χιλιάδες (8.000) χρόνια, σὲ γενικὲς γραμμές, καὶ ὅπως περιχαρακώθηκε μὲ τὰ ὅρια, ὅπως αὐτὰ περιγράφηκαν παραπάνω, παραμένει ἡ ἴδια ἀπὸ τότε μέχρι σήμερα.
Ἀπὸ τὶς πλαγιὲς τῆς Ὄρθρης, οἱ ὁποῖες ἐκτείνονται στὸ νότιο, στὸ δυτικὸ καὶ στὸ βόρειο μέρος τῆς περιοχῆς αὐτῆς τοῦ Ἁλμυροῦ, ἀπὸ τὴν ἐποχὴ ἐκείνη μέχρι καὶ σήμερα, πηγάζουν μερικὰ ποτάμια τὰ ὁποῖα, διασχίζοντας τὴν πεδιάδα τοῦ Ἁλμυροῦ καὶ καταλήγοντας στὴ δυτικὴ ἀκτὴ τοῦ Παγασητικοῦ Κόλπου, διαμορφώνουν καὶ ζωογονοῦν τὸν ἐσωτερικὸ χῶρο τῆς περιοχῆς αὐτῆς.