Τὸ Πρωτεσιλάειο Ἱερὸ καὶ ὁ Πρωτεσίλαος

          Ἕνα ἄλλο ἱερὸ στὴν   περιοχὴ τοῦ  Ἁλμυροῦ, περίφημο καὶ αὐτὸ καὶ πολὺ σεβαστὸ καὶ εὐρύτερα γνωστό, ἦταν τὸ  «Πρωτεσιλάειο Ἱερό» τῆς Φυλάκης. Τὸ «Πρωτεσιλάειο Ἱερὸ»  ἦταν ἱερὸ ἀφιερωμένο καὶ αὐτὸ σ’ ἕναν «πρότερο» θεό, τὸν προολυμπιακὸ θεὸ Πρωτεσίλαο.

                Τὸ ἱερὸ τοῦ Πρωτεσιλάου τῆς Φυλάκης, τὸ  «Πρωτεσιλάειο Ἱερό», ἦταν ἕνα θρησκευτικὸ κέντρο, στὸ ὁποῖο συγκεντρώνονταν οἱ περίοικοι γιὰ νὰ προσκυνήσουν καὶ νὰ λατρεύσουν τὸν Πρωτεσίλαο, ἀλλὰ καὶ νὰ λάβουν μέρος, κυρίως οἱ νεότεροι,  στοὺς ἀθλητικοὺς ἀγῶνες οἱ ὁποῖοι  γίνονταν κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ ἐορτασμοῦ καὶ τῆς πανηγυρικῆς καὶ λατρευτικῆς αὐτῆς λαΐκῆς σύναξης. Οἱ ἀγῶνες αὐτοὶ ἦταν γυμνικοὶ  ἀγῶνες  καὶ οἱ ἀθλητές, πρὶν λάβουν μέρος  στοὺς ἀγῶνες, ἐπισκέπτονταν καὶ προσκυνοῦσαν στὸ Πρωτεσιλάειο Ἱερὸ ζητῶντας τὴν βοήθεια τοῦ θεοῦ Πρωτεσίλαου.

                  Οἱ προσκυνητὲς καὶ οἱ πανηγυριστὲς καὶ ὅλοι οἱ κάτοικοι τῆς περιοχῆς τῆς Φυλάκης οἱ ὁποῖοι συγκεντρώνονταν στὸ ἱερὸ αὐτὸ πίστευαν ὅτι ὁ Πρωτεσίλαος  εἶχε τὴν  δύναμη νὰ γιατρεύει τὶς  ἀρρώστιες, ἀλλὰ καὶ νὰ βοηθάει τοὺς ἀθλητὲς κατὰ τὴν συμμετοχή τους στοῦς ἀγῶνες.. Διαβάστε περισσότερα

                  Ἀφιερώματα στὸ Ἱερὸ τῆς Ἰτωνίας Ἀθηνᾶς

             Τὸ Ἱερὸ τῆς Ἰτωνίας Ἀθηνᾶς  τῆς Ἀχαΐας Φθιώτιδας ἦταν ἕνα σημαντικότατο ἱερό. Ἐνέπνεε σεβασμὸ καὶ ἱερότητα καὶ ἀποτελοῦσε τόπο προβεβλημένου καῖ καθολικοῦ προσκυνήματος.

           Τὸ Ἱερὸ τῆς Ἰτωνίας Ἀθηνᾶς  τῆς Ἀχαΐας Φθιώτιδας ἀναγνωριζόταν πανελληνίως ὡς ἡ πρωταρχικὴ καὶ πανάρχαια κοιτίδα τῆς λατρείας τῆς Ἰτωνίας  ἀπὸ τὴν ὁποία κοιτίδα ἡ λατρεία τῆς προολυμπιακῆς αὐτῆς «πρότερης» θεᾶς ἐξακτινώθηκε καὶ διαδόθηκε καὶ σὲ ἄλλα μέρη, ὅπως τὸ  ὁμώνυμο ἱερὸ τῆς Βοιωτίας, γιὰ νὰ ἀναφέρουμε μόνο αὐτὸ τὸ ὁμώνυμο ἱερό, γιὰ τὴν ὕπαρξη τοῦ ὁποίου, ὅπως ἔχει ἤδη ἀναφερθεῖ,  ὑπάρχει σαφὴς μαρτυρία, καταγραμμένη στὴν παράγραφο 9,  2, 29 τῶν «Γεωγραφικῶν» τοῦ Στράβωνος.

           Ἀκόμα καὶ κάποια πανάρχαια στοιχεῖα τῆς λατρείας τῆς Ἀθηνᾶς, τὰ ὁποῖα  διακρίνονται ἐνυπάρχοντα στὴν λατρεία τῆς πρωταρχικῆς θεσσαλικῆς θεότητας τῆς Ἰτωνίας, ἀναγνωρίζονται ὡς στοιχεῖα τῆς  ἀρχαιότερης μορφῆς λατρείας τῆς θεᾶς αὐτῆς στὸν ἑλλαδικὸ χῶρο. Διαβάστε περισσότερα

                                             Τὸ ἱερὸ τῆς Ἰτωνίας Ἀθηνᾶς  τῆς   περιοχῆς τοῦ  Ἁλμυροῦ

                     Ἕνα  ἀπὸ τὰ ἱερὰ τῆς Ἰτωνίας Ἀθηνᾶς,  τὰ ὁποῖα ὑπῆρχαν στὴν Θεσσαλία, βρισκόταν στὴν   περιοχὴ τοῦ  Ἁλμυροῦ, στὴν   περιοχὴ  τῆς Ἀχαΐας Φθιώτιδας τῆς ἀρχαιότητας. Τὸ ἱερὸ αὐτὸ τῆς Ἰτωνίας Ἀθηνᾶς  εἶναι τὸ  σημαντικότερο ἀλλὰ καὶ τὸ  ἀρχαιότερο  ἀπὸ ὅλα  τὰ ἄλλα ὁμώνυμα ἱερά.

                     Ἡ ἰδιαιτερότητα, ἡ σημαντικότητα καὶ ἡ πρωταρχικότητα τοῦ ἱεροῦ αὐτοῦ  στὴν   περιοχὴ  τῆς Ἀχαΐας Φθιώτιδας ὑποδεικνύεται καὶ συνίσταται στὸ ὅτι αὐτὸ βρισκόταν στὴ μία καὶ μόνη ὑπάρχουσα ὁμώνυμη πόλη, τὴν Ἴτωνο.

                 Τὸ γεγονὸς αὐτὀ, τῆς συνύπαρξης καὶ τῆς ταυτωνυμίας πόλης καὶ ἱεροῦ, γεγονὸς τὸ ὁποῖο  δὲν ἰσχύει γιὰ κανένα ἄλλο ἱερὸ τῆς θεᾶς αὐτῆς, ὑποδεικνύει τὴν μεγάλη ἀρχαιότητα τῆς πόλης καὶ τοῦ ἱεροῦ ὅπως καὶ ὅτι ἡ πόλη αὐτὴ καὶ τὸ  ἱερὸ της ὑπῆρξαν ἡ  ἀρχικὴ κοιτίδα τῆς λατρείας τῆς θεότητας αὐτῆς. Διαβάστε περισσότερα

Ἡ θεότητα τῆς Ἰτωνίας Ἀθηνᾶς

Ἡ θεϊκὴ ὑπόσταση τῆς Ἰτωνίας Ἀθηνᾶς

Μία  ἀπὸ τὶς  σημαντικὲς θεότητες, ἡ ὁποία  λατρευόταν στὴν Ἀχαΐα Φθιώτιδα, δηλαδὴ στὴ σημερινὴ εὐρύτερη περιοχὴ τοῦ Ἁλμυροῦ, ἀλλὰ καὶ σὲ ὁλόκληρη τὴν Θεσσαλία καὶ ὄχι μόνο, ἦταν ἡ Ἰτωνία Ἀθηνᾶ.

Ἡ θεὰ «Ἰτωνία Ἀθηνᾶ» εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς θεοκρασίας μεταξὺ τῆς πανάρχαιας προολυμπιακῆς θεότητας «Ἰτωνία» καὶ τῆς νεότερης, τῆς ὀλυμπιακῆς, θεότητας τῆς «Ἀθηνᾶς». Στὴ θεοκρασία αὐτὴ   ὑπερίσχυσαν τὰ στοιχεῖα τῆς προλυμπιακῆς θεότητας «Ἰτωνίας» καὶ σχεδόν ἐπικαλύφθηκαν οἱ ἰδιότητες τῆς ὀλυμπιακῆς θεότητας «Ἀθηνᾶς».

Τὰ βασικὰ στοιχεῖα τῆς θεϊκῆς ὑπόστασης τῆς Ἰτωνίας Ἀθηνᾶς  εἶναι κυρίως τὰ στοιχεῖα τοῦ πρώτου θεϊκοῦ συσταστικοῦ της, τῆς θεϊκῆς ὀντότητας «Ἰτωνία». Στὴν θεοκρασία «Ἰτωνίας» καὶ «Ἀθηνᾶς» κυριάρχησαν καὶ ἐπιβλήθηκαν κυρίως οἱ καθαρὲς ἰδιότητες τῆς Ἰτωνίας καὶ σ’ αὐτὲς ἀφομοιώθηκαν οἱ γνωστὲς αὐθεντικὲς ἰδιότητες τῆς Ἀθηνᾶς. Διαβάστε περισσότερα

Ἀνθρωποθυσίες στὸ Λαφύστιο Ἱερὸ

Ἀναφέρεται ὅτι στὸ Λαφύστιο Ἱερὸ τῆς Ἅλου γίνονταν ἀνθρωποθυσίες. Τὸ ἐπίθετο «λαφύστιος» σημαίνει λαίμαργος, ἀχόρταγος, ἀδηφάγος, αὐτὸς ποὺ  καταβροχθίζει, αὐτὸς ὁ ὁποῖος  δὲν χορταίνει. Τὸ ἐπίθετο προέρχεται  ἀπὸ τὸ  ρήμα «λαφύσσω» ἤ «λαφύττω», τὸ ὁποῖο  σημαίνει καταπίνω λαίμαργα, καταβροχθίζω.

Στὴν Ἰλιάδα τοῦ Ὁμήρου, στὸ ἐδάφιο «λ, 173 -176»,  ἀναφέρεται γιὰ τὸ  λιοντάρι τὸ ὁποῖο  σκοτώνει κάποια ἐλαφίνα:

«ἅς τε λέων ἐφόβησε μολὼν ἐν νυκτὸς ἀμολγῷ πάσας· τῇ δέ τ” ἰῇ ἀναφαίνεται αἰπὺς ὄλεθρος· τῆς δ’ ἐξ αὐχέν’ ἔαξε λαβὼν κρατεροῖσιν ὀδοῦσι πρῶτον, ἔπειτα δέ θ’ αἷμα καὶ ἔγκατα πάντα λαφύσσει». Διαβάστε περισσότερα

Ὁ Λαφύστιος Δίας ὡς θεὸς τῆς βροχῆς

Ὁ «Λαφύστιος Δίας»  ἦταν ἕνας πανάρχαιος τοπικὸς  θεὸς τῆς σημερινῆς εὐρύτερης περιοχῆς τοῦ Ἁλμυροῦ, ἡ ὁποία  στὴν ἀρχαιότητα ὀνομαζόταν «Ἀχαΐα Φθιῶτις». Εἰδικότερες ἀναφορὲς ὑπάρχουν γιὰ τὴν λατρεἰα τοῦ Λαφύστιου Δία στὴν   περιοχὴ   τῆς μυθικῆς καὶ κλασικῆς Ἅλου, τῆς Ἅλου ἡ ὁποία βρισκόταν στὴν Πλατανιώτικη Μαγοῦλα,  ἐνῶ δὲν ὑπάρχουν παρόμοιες ἀναφορὲς γιὰ λατρεία του στὴν Ἑλληνιστικὴ Ἅλο, τὴν κατοπινὴ  Ἅλο, ἡ ὁποία βρισκόταν στὴν θέση τῆς σημερινῆς Κεφάλωσης τοῦ Πλατάνου.

Ὁ  «Λαφύστιος Δίας» τῆς μυθικῆς καὶ τῆς κλασικῆς Ἅλου, μὲ τὸ πέρασμα τῶν αἰώνων καὶ τὴν συνακόλουθη ἐξέλιξη τῆς ἀνθρώπινης διανόησης γιὰ τὴν θεϊκὴ ὑπόσταση,  μεταμορφώθηκε σὲ «Μειλίχιο Δία».

Ὁ «Λαφύστιος Δίας» ἦταν ἕνας αὐστηρὸς καὶ δυσεξιλέωτος θεὸς τοῦ Κάτω Κόσμου. Τὸ «Λαφύστιο Ἱερὸ» τῆς κλασικῆς Ἅλου ἦταν ἕνα πανάρχαιο ἱερό. Αὐτὸ ὑποδεικνύεται  καὶ ἀπὸ τὸ  γεγονὸς ὅτι, ὅπως μαρτυρεῖται  ἀπὸ πολλὲς πηγές, σ’ αὐτὸ γίνονταν ἀνθρωποθυσίες, ὅπως ἡ θυσία  ἤ μᾶλλον ἡ ἀπόπειρα  τῆς θυσίας τοῦ Φρίξου καὶ τῆς Ἕλλης. Καὶ οἱ ἀνθρωποθυσίες, ὅπως εἶναι γνωστό, ἔχουν ἀσφαλῶς πανάρχαιες ρίζες. Ἀπόπειρα ἀνθρωποθυσίας ἔγινε, στὸ χῶρο  τῆς Ἅλου καὶ στὸ Λαφύστιο Ἱερό, καὶ ἀργότερα, ὅταν ἀποπειράθηκαν νὰ θυσιάσουν τὸν ἴδιο τὸν Ἀθάμαντα, ὅταν αὐτὸς προσπάθησε νὰ ξαναπάρει τὸν θρόνο του. Διαβάστε περισσότερα

Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΧΑΪΑ ΦΘΙΩΤΙΔΑ

(ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΛΜΥΡΟΥ)

Α΄.  Λατρευτικὰ Ἱερὰ

Τὸ Ἱερὸ τοῦ Λαφύστιου Δία

Ἱστορικὰ στοιχεῖα

Ξακουστὸ καὶ σεβαστὸ ἱερὸ κατὰ τὴν ἀρχαιότητα στὴν εὐρύτερη   περιοχὴ τοῦ  Ἁλμυροῦ, ἀλλὰ καὶ στὸν γενικότερο θεσσαλικὸ χῶρο, ἦταν τὸ  Ἱερὸ τοῦ Λαφύστιου Δία, τὸ  ὁποῖο βρισκόταν κάπου στὴν   περιοχὴ  τῆς  μυθικῆς καὶ κλασικῆς Ἅλου.

Ἡ ἀκριβὴς θέση τοῦ ἱεροῦ αὐτοῦ δὲν εἶναι γνωστὴ στὴν ἐποχὴ μας. Δὲν ἔχουν βρεθεῖ    ἀποδεικτικὰ ἀρχαιολογικὰ εὑρήματα καὶ στοιχεῖα, ἀποδεικτικὰ τῆς ἀκριβοῦς    θέσης του. Ἔτσι μόνο ἁπλὲς καὶ βεβαίως ἐπιστημονικῶς ἀτεκμηρίωτες καὶ ἀστήρικτες ἀπὸ ἀσφαλῆ  ἀρχαιολογικὰ εὑρήματα ὑποθέσεις μπορεῖ    νὰ διατυπωθοῦν γιὰ τὸ  θέμα αὐτό, βασισμένες μόνο σὲ ἔμμεσες ἱστορικὲς πληροφορίες.

Σὲ ἀντίθεση μὲ τὸ  θέμα τῆς ἀκριβοῦς θέσης τοῦ ἱεροῦ τοῦ Λαφύστιου Δία, γιὰ τὴν ὁποία δὲν ὑπάρχουν ἀσφαλεῖς πληροφορίες, διαθέτουμε ἀρκετὰ στοιχεῖα καὶ μυθολογικὲς καὶ ἱστορικὲς ἀναφορὲς γιὰ τὴν φύση καὶ τὴν ὑπόσταση τοῦ ἱεροῦ αὐτοῦ.

Εἶναι βέβαιο, ὡστόσο, ὅτι τὸ  ἱερὸ τοῦ Λαφύστιου Δία τῆς περιοχῆς τῆς μυθικῆς καὶ κλασικῆς Ἅλου τῆς Ἀχαΐας Φθιώτιδας ἦταν ἕνα πανάρχαιο ἱερὸ πανθεσσαλικῶς, τοὐλάχιστον, σεβαστὸ καὶ  γνωστό. Ἦταν, ὁπωσδήποτε, ἀρχαιότερο  ἀπὸ τὸ  ὁμώνυμο ἱερὸ τὸ ὁποῖο  βρισκόταν στὴν Βοιωτία, γιὰ τὸ  ὁποῖο ὑπάρχουν ἀναφορές, οἱ ὁποῖες, ἄν δὲν μελετηθοῦν μὲ ἐπισταμένη  καὶ προσεκτικὴ προσέγγιση, ἐμπεριέχουν τὴν δυνατότητα σύγχυσης μὲ τὸ  ἱερὸ τῆς  Ἅλου, ὅπως καὶ συμβαίνει. Διαβάστε περισσότερα