Το 23ο Δελτίο της Φιλαρχαίου Εταιρείας Αλμυρού – Παρουσίαση των ιστορικών του ερευνών

Γράφει ο Τριαντάφυλλος Σπανός –Γραμματέας της Φιλαρχαίου Αλμυρού

Τυπώθηκε ,εκδόθηκε αλλά ,λόγω κορονοιού ,δεν είναι εφικτό να παρουσιασθεί σύντομα, στους φιλίστορες κατοίκους της περιοχής μας το νέο ,23o  Δελτίο της Φιλαρχαίου ,οπότε είναι απαραίτητη μια προδημοσίευση ,με τα ενδιαφέροντα ,πρωτότυπα ,ιστορικά θέματα που περιλαμβάνει στις 177 σελίδες του.

   Η Φιλάρχαιος Αλμυρού συνεχίζει την έκδοση του Δελτίου της ,υπηρετώντας τον ίδιο πάντα σκοπό ,την μελέτη και έρευνα της τοπικής μας ιστορίας .

  Φιλάρχαιος-1

     Στο παρόν Δελτίο,23ο στη σειρά από το 1997 που ξεκίνησε η έκδοσή του , παρουσιάζονται πέντε εργασίες του Νικόλαου Γιαννόπουλου ,του θεμελιωτή και πρωτεργάτη της έρευνας της τοπικής μας ιστορίας, από το 1896 και μετά που ιδρύθηκε η Φιλάρχαιος, μελέτες που οι περισσότερες είναι άγνωστες και δυσεύρετες για τον κοινό αναγνώστη της σύγχρονης εποχής

1. Έγγραφα εκ Γούρας και Λαρίσης δι ών συναλλάσονται Οθωμανοί μετά Χριστιανών κατά τον ΙΗ΄αιώνα και εξής

2.Το χωρίον Καινούργιο του Αλμυρού, τσιφλήκι του Αλή πασά (πρόκειται για το χώρο όπου κτίσθηκε η σημερινή Ν.Αγχίαλος )

3. Η ληστεία εν τη επαρχία Αλμυρού κατά τα τέλη του ΙΗ΄αιώνα μ.Χ.

4.Φθία και Ελλάς

5.Φθιώτιδες Θήβες- Δημητριάς. Ο εμπορικός ανταγωνισμός των δύο πόλεων Αλμυρός και Βόλος.

    Το Δελτίο ωστόσο ξεκινά με δύο έρευνες που αφορούν το αγαπημένο μας μοναστήρι της Παναγίας Ξενιάς, έρευνες του προέδρου της Φιλάρχαιου και επιμελητή του Δελτίου Βίκτωρα Κοντονάτσιου.

    Τίτλοι των ερευνών : Η συνεισφορά του Μοναστηριού της Άνω Ξενιάς- Παναγιάς Κισσιώτισσας στους εθνικούς αγώνες και Το μοναστήρι της Άνω Ξενιάς (Παναγία Κισσιώτισσα ),στήριγμα Χριστιανισμού και Ορθοδοξίας.

    O ερευνητής αναφέρει στα εισαγωγικά μεταξύ των άλλων : Το μοναστήρι της Παναγιάς Κισσιώτισσας ποτέ δεν λειτούργησε μόνο ως απομονωτήριο και ησυχαστήριο ανθρώπων ,αφοσιωμένων στην προσευχή και λατρεία του Θεού. Στην μακραίωνη διαδρομή της ιστορίας του οι κάτοικοι της περιοχής του Αλμυρού αντιμετώπιζαν το μοναστήρι και τους μοναχούς ως ‘’δικούς τους ανθρώπους ‘’,που όχι μόνο δέονταν και προσεύχονταν στη Παναγιά για αυτούς ,αλλά και νοιάζονταν ,ενδιαφέρονταν και ενεργούσαν για όλα τα ζητήματα που τους απασχολούσαν .Σε αυτή τη συνεργασία συντελούσε θετικά και ότι οι μοναχοί κατάγονταν κυρίως από τα γύρω χωριά, όπως δείχνουν τα μοναχολόγια του μοναστηριού που έχουν διασωθεί .Το 1935 η τότε τοπική εφημερίδα Αχιλληίς ανέφερε σε άρθρο της(πρόκειται για απόσπασμα πανηγυρικής ομιλίας σε εορταστική εκδήλωση εκείνης της χρονιάς): Κατά την επταετή Ελληνική επανάσταση 1821-28 περί τις τρεις χιλιάδες γυναικόπαιδα που ζούσαν στους δρυμούς, στα φαράγγια και στα σπήλαια της Όθρυος, ενώ οι άνδρες εμάχοντο , ετροφοδοτούντο από το οψοφυλάκιο της Μονής Ξενιάς.

Αναλυτικά καταγράφεται, με πολλά γεγονότα και περιστατικά ,άγνωστα θεωρώ στο ευρύ κοινό , η προσφορά της Μονής στη τοπική μας κοινωνία στη βυζαντινή εποχή όταν και ιδρύθηκε ,στην τουρκοκρατία ,στην Επανάσταση του Γένους το 1821-1832 ,στα επαναστατικά κινήματα για την απελευθέρωση της Θεσσαλίας 1854 και 1878 ,στον Ατυχή πόλεμο του 1897 ,στη περίοδο 1912-1941,στα χρόνια της Κατοχής, στη περίοδο μετά τον Πόλεμο και την Αντίσταση . στη νεώτερη – σύγχρονη εποχή .

     Η τρίτη μελέτη του Δελτίου έχει τίτλο : 1906 ,στον Αλμυρό Μαγνησίας ,το Μακεδονικό ,το Βορειοηπειρωτικό, το Θρακικό ζήτημα, την υπογράφει ο συμπατριώτης μας πανεπιστημιακός καθηγητής Αθανάσιος Καραθανάσης.

     Εδώ ο ερευνητής αναφέρεται περιληπτικά σε μια εφημερίδα που κυκλοφόρησε στον Αλμυρό το έτος 1906 σε δώδεκα μόνο φύλλα ,εφημερίδα με τον πρωτότυπο τίτλο: Το Μίκριον του Αλμυρού .Μικροσκοπική εφημερίδα διαστάσεων 11 επί 8 εκατοστά ,με εκδότη έναν φαρμακοποιό της πόλης τον Αλέξανδρο Αστερίου . Ενδιαφέρον γεγονός που καταγράφεται στη μελέτη το συλλαλητήριο υπέρ των προσφύγων που οργανώθηκε στον Αλμυρό στις 13 Ιουλίου 1906 , αλλά και ο έρανος των συμμετεχόντων που ακολούθησε . Το 1906 εξεδιώχθησαν από την Ανατολική Ρωμυλία χιλιάδες Ελλήνων ,πολλοί από αυτούς εγκαταστάθηκαν στη Νέα Αγχίαλο Μαγνησίας. Διασώζονται και οι έντονες διαφωνίες για την εγκατάσταση των προσφύγων της Αγχιάλου ,άλλοι τους ήθελαν στη περιοχή του Αλμυρού και άλλοι στη Μακεδονία ή στη Θράκη για να ενισχύσουν τον εκεί Ελληνισμό έναντι των ξένων επιδιώξεων.

     Τέταρτη έρευνα η αρχαιολογική μελέτη της Ιωάννας Μαμαλούδη : Οι Άβακες στην αρχαιότητα και οι δύο Άβακες της Γορίτσας .Εδώ η εξαίρετη Βολιώτισσα αρχαιολόγος παρουσιάζει, περιγράφει αναλυτικά τους αρχαίους άβακες του 300 π.Χ περίπου , που βρέθηκαν το 1970 στο λόφο της Γορίτσας Βόλου, κάτω από την Ακρόπολη της .Ο Άβακας ήταν ένα εργαλείο υπολογισμού της αρχαιότητας ,χρησιμοποιούνταν για μαθηματικούς υπολογισμούς ,ακόμη και για επιτραπέζια παιχνίδια.

     Επόμενη μελέτη η λαογραφικού περιεχομένου έρευνα του Βίκτωρα Κοντονάτσιου : Λαικές παραδόσεις περιοχής Αλμυρού και μυθολογικό –ιστορικό τους υπόβαθρο .Παρουσιάζονται οκτώ λαογραφικές παραδόσεις της περιοχής μας ,όπως ο Ερυσίχθονας ,,το Γερακοβούνι ,η Νεροσπηλιά, τα Ζερέλια , η παράδοση του τόπου μου της Σούρπης – Αντάρα στο Χλιμό, βροχή στον Αλμυρό .

    Μπορεί αυτές οι παραδόσεις να θεωρούνται απλά δημιουργήματα λαικής φαντασίας, αλλά πιθανόν να υποκρύπτουν και μια πραγματικότητα ,ένα γεγονός.

    Ακολουθούν οι πέντε μελέτες του Νικολάου Γιαννόπουλου ,που ολοκληρώνουν την θεματολογία του 23ου Δελτίου. Δημοσιεύσεις του στον Αθηναικό Φιλολογικό σύλλογο Παρνασσός 1916 ,1917 – στην Επτανησιακή επιθεώρηση ,1924 – στα Ηπειρωτικά Χρονικά ,1930 και στα Θεσσαλικά Χρονικά ,1927.

   Το 23ο Δελτίο κλείνει με τα Έργα και τις Ημέρες ,την πλούσια δράση δηλαδή της Φιλαρχαίου την διετία 2018 -2019 ,με την Βιβλιοπαρουσίαση 15 νέων ,ιστορικών κυρίως, εκδόσεων στη Μαγνησία και ευρύτερα στη Θεσσαλία ,που αφορούν την τοπική μας ιστορία και τέλος με τα νέα μέλη της Φιλαρχαίου (επιμέλεια Χρυσούλα Κοντογεωργάκη ).Το εξώφυλλο του Δελτίου απεικονίζει εύρημα των ανασκαφών της αρχαίας Άλου ,μια ερυθρόμορφη λεκανίδα, όπου παριστάνεται γυναικωνίτης,ενώ στο οπισθόφυλλο υπάρχει μια πανοραμική άποψη της σύγχρονης Άνω Παναγίας Ξενιάς.