Διαμάχη «Ἁλέων» καὶ «Θηβαίων»

                   Στὴν πεδιάδα τοῦ Ἁλμυροῦ, στὸ γνωστὸ κατὰ τὴν ἀρχαιότητα ὡς «Κρόκιον Πεδίον» ἤ ὡς «Κροκωτόν Πεδίον», δύο κυρίως σημαντικὲς καὶ «ἐπώνυμες» πόλεις κυριαρχοῦσαν καὶ διαμόρφωναν,  ἔχοντας πρωταγωνιστικὸ καὶ κυρίαρχο λόγο, τὴν ἐσωτερικὴ  τοπικὴ ἱστορία καὶ συγκροτοῦσαν τὴν συνολικὴ ζωὴ καὶ δραστηριότητα καὶ τὴν κοινωνικὴ ταυτότητα τῆς περιοχῆς,  ἡ   Ἅλος  καὶ οἱ (Φθιώτιδες) Θῆβες.

                        Εἶναι οἱ δύο σημαντικότερες πόλεις τῆς περιοχῆς τοῦ Ἁλμυροῦ γιὰ τὶς  ὁποῖες διασώθηκαν καὶ μᾶς εἶναι γνωστὲς ἱστορικὲς ἀναφορές, ἀρχαιολογικὰ κατάλοιπα, μνημεῖα,  ἱερά, ὀνόματα πολιτῶν καὶ ἀρχόντων,  ψηφίσματα, ἐρείπια οἰκιῶν καί, γενικῶς, πολλὰ καὶ ἐνδιαφέροντα σαφέστατα ἀποδεικτικὰ τῆς ὕπαρξης καὶ τῆς ἱστορίας τους στοιχεῖα. Διαβάστε περισσότερα

Ἡ ἵδρυση καὶ ἡ ἐγκατάλειψη τῆς Ἑλληνιστικῆς ἤ Νέας  Ἅλου

α. Ὁ ἄγνωστος ἱδρυτὴς τῆς πόλης

                     Στὸ σημεῖο αὐτὸ θὰ παρεμβάλουμε ἕνα ζήτημα τὸ ὁποῖο  δημιουργεῖται καὶ προβάλλεται ἔντονα στὴν ἔρευνα, μελέτη καὶ καταγραφὴ τῆς τοπικῆς ἱστορίας τῆς εὐρύτερης περιοχῆς τοῦ Ἁλμυροῦ.

                 Πρόκειται γιὰ τὸ  θέμα τῆς ταυτότητας, τῆς ἵδρυσης καὶ τῆς ἱστορίας τῆς πόλης «Νέα   Ἅλος», ὅπως συνηθίζεται νὰ ὀνομάζεται ἡ πόλη, τὰ ἐρείπα τῆς ὁποίας εὑρίσκονται κοντὰ στὴν σημερινὴ θέση «Κεφάλωση» τοῦ Ἁλμυροῦ.

                   Εἶναι ἡ   Ἅλος  ἡ ὁποία  χτίστηκε, ὑπῆρξε καὶ δραστηριοποιήθηκε κατὰ τὴν Ἑλληνιστικὴ Ἐποχὴ καὶ γι’ αὐτὸ στὴν σύγχρονη βιβλιογραφία συνηθίζεται νὰ καλεῖται, ἐκτὸς  ἀπὸ «Νέα   Ἅλος» καὶ «Ἑλληνιστικὴ   Ἅλος». Διαβάστε περισσότερα

Διακοινοτικὲς σχέσεις, ἐπαφὲς καὶ ὁμαδοποιήσεις

τῶν νεολιθικῶν οἰκισμῶν τῆς περιοχῆς τοῦ Ἁλμυροῦ

                 Οἱ κοιλάδες καὶ τὰ νερὰ τῶν ποταμῶν καὶ γενικῶς οἱ πηγὲς τοῦ νεροῦ θεωροῦνταν τὰ πιὸ κατάλληλα μέρη γιὰ τὴν ἵδρυση καὶ τὴν ἐγκατάσταση τῶν οἰκισμῶν  ἀπὸ  τοὺς ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι  ἔζησαν κατὰ τὴν Νεολιθικὴ Ἐποχὴ.

Τέτοιες τοποθεσίες ἐπιλέγονταν  ἀπὸ  τοὺς νεολιθικοὺς ἀνθρώπους  γιὰ νὰ ἐγκαταστήσουν  τοὺς οἰκισμούς τους.  Μὲ τέτοιου εἴδους ἐπιλογὲς γιὰ τὴν ἐγκατάσταση τῶν οἰκισμῶν τους οἱ νεολιθικοὶ κάτοικοι εἶχαν εὔκολη πρόσβαση καὶ πολὺ κοντὰ τους τὸ  βασικότερο καὶ ἀναγκαιότερο  γιὰ τὴν ἐπιβίωσὴ τους ἀγαθό, τὸ  νερό. Διαβάστε περισσότερα

Τὸ Πρωτεσιλάειο Ἱερὸ καὶ ὁ Πρωτεσίλαος

                         Ἕνα ἄλλο ἱερὸ στὴν   περιοχὴ τοῦ  Ἁλμυροῦ, περίφημο καὶ αὐτὸ καὶ πολὺ σεβαστὸ καὶ εὐρύτερα γνωστό, ἦταν τὸ  «Πρωτεσιλάειο Ἱερό» τῆς Φυλάκης. Τὸ «Πρωτεσιλάειο Ἱερὸ»  ἦταν ἱερὸ ἀφιερωμένο καὶ αὐτὸ σ’ ἕναν «πρότερο» θεό, τὸν προολυμπιακὸ θεὸ Πρωτεσίλαο.

Τὸ ἱερὸ τοῦ Πρωτεσιλάου τῆς Φυλάκης, τὸ  «Πρωτεσιλάειο Ἱερό», ἦταν ἕνα θρησκευτικὸ κέντρο, στὸ ὁποῖο συγκεντρώνονταν οἱ περίοικοι γιὰ νὰ προσκυνήσουν καὶ νὰ λατρεύσουν τὸν Πρωτεσίλαο, ἀλλὰ καὶ νὰ λάβουν μέρος, κυρίως οἱ νεότεροι,  στοὺς ἀθλητικοὺς ἀγῶνες οἱ ὁποῖοι  γίνονταν κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ ἐορτασμοῦ καὶ τῆς πανηγυρικῆς καὶ λατρευτικῆς αὐτῆς λαΐκῆς σύναξης. Οἱ ἀγῶνες αὐτοὶ ἦταν γυμνικοὶ  ἀγῶνες  καὶ οἱ ἀθλητές, πρὶν λάβουν μέρος  στοὺς ἀγῶνες, ἐπισκέπτονταν καὶ προσκυνοῦσαν στὸ Πρωτεσιλάειο Ἱερὸ ζητῶντας τὴν βοήθεια τοῦ θεοῦ Πρωτεσίλαου. Διαβάστε περισσότερα

Ἡ θεότητα τῆς Ἰτωνίας Ἀθηνᾶς

Ἡ θεϊκὴ ὑπόσταση τῆς Ἰτωνίας Ἀθηνᾶς

                    Μία  ἀπὸ τὶς  σημαντικὲς θεότητες, ἡ ὁποία  λατρευόταν στὴν Ἀχαΐα Φθιώτιδα, δηλαδὴ στὴ σημερινὴ εὐρύτερη περιοχὴ τοῦ Ἁλμυροῦ, ἀλλὰ καὶ σὲ ὁλόκληρη τὴν Θεσσαλία καὶ ὄχι μόνο, ἦταν ἡ Ἰτωνία Ἀθηνᾶ.

                    Ἡ θεὰ «Ἰτωνία Ἀθηνᾶ» εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς θεοκρασίας μεταξὺ τῆς πανάρχαιας προολυμπιακῆς θεότητας «Ἰτωνία» καὶ τῆς νεότερης, τῆς ὀλυμπιακῆς, θεότητας τῆς «Ἀθηνᾶς». Στὴ θεοκρασία αὐτὴ   ὑπερίσχυσαν τὰ στοιχεῖα τῆς προλυμπιακῆς θεότητας «Ἰτωνίας» καὶ σχεδόν ἐπικαλύφθηκαν οἱ ἰδιότητες τῆς ὀλυμπιακῆς θεότητας «Ἀθηνᾶς». Διαβάστε περισσότερα

                                                               Ἀνθρωποθυσίες στὸ Λαφύστιο Ἱερὸ

Ἀναφέρεται ὅτι στὸ Λαφύστιο Ἱερὸ τῆς Ἅλου γίνονταν ἀνθρωποθυσίες. Τὸ ἐπίθετο «λαφύστιος» σημαίνει λαίμαργος, ἀχόρταγος, ἀδηφάγος, αὐτὸς ποὺ  καταβροχθίζει, αὐτὸς ὁ ὁποῖος  δὲν χορταίνει. Τὸ ἐπίθετο προέρχεται  ἀπὸ τὸ  ρήμα «λαφύσσω» ἤ «λαφύττω», τὸ ὁποῖο  σημαίνει καταπίνω λαίμαργα, καταβροχθίζω.

Στὴν Ἰλιάδα τοῦ Ὁμήρου, στὸ ἐδάφιο «λ, 173 -176»,  ἀναφέρεται γιὰ τὸ  λιοντάρι τὸ ὁποῖο  σκοτώνει κάποια ἐλαφίνα:

«ἅς τε λέων ἐφόβησε μολὼν ἐν νυκτὸς ἀμολγῷ πάσας· τῇ δέ τ” ἰῇ ἀναφαίνεται αἰπὺς ὄλεθρος· τῆς δ’ ἐξ αὐχέν’ ἔαξε λαβὼν κρατεροῖσιν ὀδοῦσι πρῶτον, ἔπειτα δέ θ’ αἷμα καὶ ἔγκατα πάντα λαφύσσει». Διαβάστε περισσότερα

Ὁ Λαφύστιος Δίας ὡς θεὸς τῆς βροχῆς

                  Ὁ «Λαφύστιος Δίας»  ἦταν ἕνας πανάρχαιος τοπικὸς  θεὸς τῆς σημερινῆς εὐρύτερης περιοχῆς τοῦ Ἁλμυροῦ, ἡ ὁποία  στὴν ἀρχαιότητα ὀνομαζόταν «Ἀχαΐα Φθιῶτις». Εἰδικότερες ἀναφορὲς ὑπάρχουν γιὰ τὴν λατρεἰα τοῦ Λαφύστιου Δία στὴν   περιοχὴ   τῆς μυθικῆς καὶ κλασικῆς Ἅλου, τῆς Ἅλου ἡ ὁποία βρισκόταν στὴν Πλατανιώτικη Μαγοῦλα,  ἐνῶ δὲν ὑπάρχουν παρόμοιες ἀναφορὲς γιὰ λατρεία του στὴν Ἑλληνιστικὴ Ἅλο, τὴν κατοπινὴ  Ἅλο, ἡ ὁποία βρισκόταν στὴν θέση τῆς σημερινῆς Κεφάλωσης τοῦ Πλατάνου.

Ὁ  «Λαφύστιος Δίας» τῆς μυθικῆς καὶ τῆς κλασικῆς Ἅλου, μὲ τὸ πέρασμα τῶν αἰώνων καὶ τὴν συνακόλουθη ἐξέλιξη τῆς ἀνθρώπινης διανόησης γιὰ τὴν θεϊκὴ ὑπόσταση,  μεταμορφώθηκε σὲ «Μειλίχιο Δία». Διαβάστε περισσότερα

Τὸ Ἱερὸ τοῦ Λαφύστιου Δία

Ἱστορικὰ στοιχεῖα

                    Ξακουστὸ καὶ σεβαστὸ ἱερὸ κατὰ τὴν ἀρχαιότητα στὴν εὐρύτερη   περιοχὴ τοῦ  Ἁλμυροῦ, ἀλλὰ καὶ στὸν γενικότερο θεσσαλικὸ χῶρο, ἦταν τὸ  Ἱερὸ τοῦ Λαφύστιου Δία, τὸ  ὁποῖο βρισκόταν κάπου στὴν   περιοχὴ  τῆς  μυθικῆς καὶ κλασικῆς Ἅλου.

Ἡ ἀκριβὴς θέση τοῦ ἱεροῦ αὐτοῦ δὲν εἶναι γνωστὴ στὴν ἐποχὴ μας. Δὲν ἔχουν βρεθεῖ    ἀποδεικτικὰ ἀρχαιολογικὰ εὑρήματα καὶ στοιχεῖα, ἀποδεικτικὰ τῆς ἀκριβοῦς θέσης του. Ἔτσι μόνο ἁπλὲς καὶ βεβαίως ἐπιστημονικῶς ἀτεκμηρίωτες καὶ ἀστήρικτες ἀπὸ ἀσφαλῆ  ἀρχαιολογικὰ εὑρήματα ὑποθέσεις μπορεῖ    νὰ διατυπωθοῦν γιὰ τὸ  θέμα αὐτό, βασισμένες μόνο σὲ ἔμμεσες ἱστορικὲς πληροφορίες.

Σὲ ἀντίθεση μὲ τὸ  θέμα τῆς ἀκριβοῦς θέσης τοῦ ἱεροῦ τοῦ Λαφύστιου Δία, γιὰ τὴν ὁποία δὲν ὑπάρχουν ἀσφαλεῖς πληροφορίες, διαθέτουμε ἀρκετὰ στοιχεῖα καὶ μυθολογικὲς καὶ ἱστορικὲς ἀναφορὲς γιὰ τὴν φύση καὶ τὴν ὑπόσταση τοῦ ἱεροῦ αὐτοῦ. Διαβάστε περισσότερα

Τὰ δύο Ζερέλια, οἱ «Ὀφθαλμοὶ  τοῦ Διὸς»

                  Ὅπως εἶναι βεβαιωμένο,  ἀπὸ τὶς  τοπικὲς ἀρχαιολογικὲς ἔρευνες καὶ ἀνασκαφές, ὁ νεολιθικὸς οἰκισμὸς ὁ ὁποῖος  ἱδρύθηκε καὶ ἀναπτύχθηκε στὸ «Καραντζάνταλι»  ἦταν λίγο ἀρχαιότερος  ἀπὸ τὸν νεολιθικὸ  οἰκισμὸ «Μαγοῦλα Ζερέλια», ὁ ὁποῖος βρισκόταν λίγο πιὸ πέρα  ἀπὸ αὐτόν, περίπου  ἕνα χιλιόμετρο.

Ὁ νεολιθικὸς οἰκισμὸς «Καραντζάνταλι» δημιουργήθηκε κατὰ τὴν Ἀρχαιότερη Νεολιθικὴ Ἐποχὴ, κάπου μεταξὺ τοῦ 6.700/6.500 καὶ τοῦ 5.800/5.600 π.Χ., ἐνῶ ὁ οἰκισμὸς «Μαγοῦλα Ζερέλια» πρέπει νὰ ἱδρύθηκε κάπου μεταξὺ τοῦ τέλους τῆς Ἀρχαιότερης καὶ τῆς ἀρχῆς τῆς  Μέσης Νεολιθικῆς Ἐποχῆς, κάπου μεταξὺ τοῦ 5.800/5.600 καὶ τοῦ 5.400/5.300 π.Χ., ἄν καὶ κάποιες τελευταῖες ἀρχαιολογικὲς ἔρευνες οἱ ὁποῖες πραγματοποιήθηκαν στὴ Μαγοῦλα Ζερέλια  ἀπὸ τὸ Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ὁδηγοῦν σὲ ἀρχαιότερες ἀκόμα ἐποχές. Τὰ ἀρχαιολογικὰ εὑρήματα τῶν δύο αὐτῶν γειτονικῶν νεολιθικῶν οἰκισμῶν ὑποδεικνύουν ὅτι ὑπῆρξε  μία ἐποχὴ κατὰ τὴν ὁποία οἱ δύο αὐτοὶ νεολιθικοὶ οἰκισμοὶ  συνυπῆρχαν. Διαβάστε περισσότερα

Ἡ λατρεία τῶν πηγῶν καὶ τῶν ποταμῶν

                 Ποιὰ ἦταν ἄραγε ἡ σχέση τῶν κατοίκων τῶν δεκαοκτὼ γνωστῶν νεολιθικῶν οἰκισμῶν,  ἤ καὶ κάποιων ἄλλων ἀγνώστων ἀκόμη, τῆς εὐρύτερης περιοχῆς τοῦ Ἁλμυροῦ, γενικῶς μὲ τὰ ποτάμια, τὶς  λίμνες καὶ τὶς  ὅποιες ἄλλες πηγὲς νεροῦ ὑπῆρχαν δίπλα τους καὶ  ἀπὸ τὶς  ὁποῖες ἐξαρτιόνταν ἡ δική τους ἐπιβίωση καὶ τῶν ζώων τους;

Καὶ  ἦταν τὸ νερὸ τὸ μόνο ἀγαθὸ τὸ ὁποῖο δὲν μποροῦσαν μὲ δικές τους  δυνάμεις καὶ ἐνέργειες νὰ ἀποκτήσουν ἀλλὰ ἔπρεπε νὰ τοὺς παρέχεται ἕτοιμο. Ποιὲς σκέψεις, ἰδέες, ἐσωτερικὰ ἐρωτήματα καὶ  διαλογισμοὶ δημιουργοῦνταν, καλλιεργοῦνταν καὶ ἀναπτύσσονταν     μέσα τους γιὰ   τὸ νερό;

Ποιὲς ἦταν οἱ κρυφὲς καὶ ὑπερβατικὲς σκέψεις τους καὶ οἱ ἀναγωγὲς τους στὸ «ὑπερπέραν» γιὰ τὸ  νερό, τὸ  ζωογόνο καὶ τόσο ἀπαραίτητο   γιὰ τὴν ὕπαρξή τους στοιχεῖο  ἀπὸ τὸ  ὁποῖο ἐξαρτιόνταν ὁλόκληρο τὸ ἀτομικὸ τοῦ καθένα  καὶ τὸ συνολικὸ   εἶναι τους; Πῶς ἐξηγοῦσαν τὴν ὕπαρξη τοῦ νεροῦ καὶ τὴν ἀέναη κίνησὴ του στὶς  πηγὲς καὶ στὰ ποτάμια, πῶς ἑρμήνευαν τὴν προέλευσὴ τους; Διαβάστε περισσότερα