Περίοδοι τῆς Νεολιθικῆς Ἐποχῆς

Ἡ Νεολιθικὴ Ἐποχή, σύμφωνα μὲ τὶς  γενικὲς παραδοχὲς τῆς πλειονότητας τῶν εἰδικῶν ἐπιστημόνων καὶ τῶν ἀρχαιολόγων, θεωρεῖται ὅτι ἀρχίζει, περίπου,  ἀπὸ τὰ 6.700/6.500 χρόνια π.Χ. καὶ τελειώνει, πάλι περίπου, στὰ 3.300/3.100 χρόνια π.Χ.

Οἱ σχετικὲς διαφορετικὲς τοποθετήσεις καὶ ἐκτιμήσεις, μικρὲς ἤ μεγάλες, οἱ ὁποῖες ὑπάρχουν μεταξὺ τῶν εἰδικῶν ἐπιστημόνων, ὅπως καὶ τὰ ἰδιαίτερα χαρακτηριστικὰ γνωρίσματα τὰ ὁποῖα  παρατηροῦνται και ἐξετάζονται  ἀπὸ τοὺς εἰδικοὺς ἐπιστήμονες προκειμένου νὰ καταταχθεῖ    ἕνα εὕρημα Νεολιθικῆς Ἐποχῆς σ’ αὐτὴν ἤ καὶ σὲ κάποια  ἀπὸ τὶς  ἰδιαίτερες ὑποπεριόδους της στὶς  ὁποῖες χωρίζεται αὐτή, δὲν θὰ ἀναφερθοῦν  στὴν παροῦσα  ἐργασία, ἐπειδὴ θεωροῦμε ὅτι  βρίσκονται ἐκτὸς τῶν κυρίων καὶ βασικῶν ἐπιδιώξεων  καὶ  σκοπῶν της.

Ἐκτὸς αὐτῶντῶν λόγων τὰ δείγματα τῶν εὑρημάτων τὰ ὁποῖα  ἔχουν ἀποδώσει οἱ ἀρχαιολογικὲς ἔρευνες τῶν δεκαοκτὼ  γνωστῶν καὶ ἐρευνημένων νεολιθικῶν οἰκισμῶν τῆς εὐρύτερης περιοχῆς τοῦ Ἁλμυροῦ, μέχρι τώρα τοὐλάχιστον, δὲν εἶναι ἀρκετὰ σὲ ποσότητα ὥστε νὰ μπορεῖ νὰ εἶναι ἀσφαλὴς καὶ τεκμηριωμένη  ἀντικειμενικῶς ἡ ἀντιπροσωπευτικότητά τους καὶ  ἀπὸ τὴν ἐξέτασὴ τους νὰ μποροῦν νὰ ἐξαχθοῦν τεκμηριωμένα καὶ ἀσφαλῆ συμπεράσματα  γιὰ  μία τέτοια λεπτομερέστερη κατάταξὴ τους.

Ἡ ὑπερτρισχιλιόχρονη αὐτὴ   χρονικὴ περίοδος τῆς Νεολιθικῆς Ἐποχῆς,  ἀνεξαρτήτως τοῦ ἐὰν μπορεῖ νὰ παρατηρηθεῖ μὲ ἀκριβὴ ἀσφάλεια στὴν περιοχὴ τοῦ Ἁλμυροῦ,  χωρίζεται σὲ τέσσερες ὑποπεριόδους: Διαβάστε περισσότερα

Τὸ φυσικὸ περιβάλλον τῆς περιοχῆς τοῦ Ἁλμυροῦ

καὶ  ἡ διαμόρφωσή του κατὰ τὴν Νεολιθικὴ Ἐποχὴ

Οἱ παλινολογικὲς καὶ παλαιογεωμορφολογικὲς ἔρευνες, οἱ ὁποῖες  ἔχουν πραγματοποιηθεῖ    κατὰ καιροὺς στὴν εὐρύτερη   περιοχὴ τοῦ  Ἁλμυροῦ, στῶν ὁποίων τὶς ἰδιαίτερες λεπτομερεῖς     πληροφορίες  δὲν θὰ ἀναφερθοῦμε  στὴν ἐργασία αὐτή, ἔχουν δείξει ὅτι ὁ ἁλμυριώτικος κάμπος στὰ χρόνια τῆς Νεολιθικῆς  Ἐποχῆς, ἀπὸ τὴν ἐποχὴ  τῶν ὀκτὼ χιλιάδων (8.000) χρόνων,  περίπου, μέχρι τὴν ἐποχὴ τῶν τριῶν  χιλιάδων  (3.000), πάλι περίπου, χρόνων π.Χ.,  εἶχε γενικῶς τὴ μορφὴ μιᾶς ἀπέραντης σαβάνας.

Τὸ κλῖμα τῆς περιοχῆς τοῦ Ἁλμυροῦ, ὅπως καὶ ὁλόκληρης τῆς Θεσσαλίας γενικότερα, κατὰ τὴν ἐποχὴ ἐκείνη ἦταν γενικῶς ξηρότερο  ἀπὸ αὐτὸ τῆς σημερινῆς  ἐποχῆς. Οἱ πεδιάδες τῆς εὐρύτερης περιοχῆς  τοῦ Ἁλμυροῦ, ὅπως καὶ τῶν ἄλλων ὅμοιων πεδινῶν περιοχῶν  τῆς Θεσσαλίας, καλύπτονταν κυρίως  ἀπὸ τεράστιους σὲ ἔκταση δρυμῶνες   μὲ βελανιδιές, φυλλοβόλες καὶ ἀειθαλεῖς, καὶ  ἄφθονο γρασίδι.

Ὑπολείμματα  τῶν προϊστορικῶν αὐτῶν θεσσαλικῶν δρυμώνων τῆς περιοχῆς τοῦ Ἁλμυροῦ ὑπῆρχαν καὶ διατηροῦνταν, σὲ ἀρκετὰ μεγάλες ἐκτάσεις, μέχρι καὶ τὸν 12^ο αἰῶνα μ.Χ., μέχρι, δηλαδή, τὴν ἐποχὴ τῆς ἐγκατάστασης καὶ τῆς ἔναρξης τῆς αἰφνίδιας καὶ ἁλματώδους οἰκονομικῆς  καὶ ἐμπορικῆς  ἀνάπτυξης τῶν παραλιακῶν «Δύο Βυζαντινῶν Ἁλμυρῶν» ἤ, γιὰ νὰ κυριολεκτήσουμε, ἀφοῦ στὴν πραγματικότητα οἱ «Δύο Βυζαντινοὶ  Ἁλμυροί» ἦταν μία πόλη, μέχρι τὴν ἐποχὴ τῆς οἰκονομικῆς ἐμπορικῆς  ἀκμῆς  τοῦ «Βυζαντινοῦ Ἁλμυροῦ», ὁ ὁποῖος βρισκόταν στὴν μεγαλύτερη ἀκμή του, κατὰ τὸ  χρονικὸ διάστημα  ἀπὸ τὸν 11ο ἕως καὶ τὸν 14ο μ. Χ. αἰῶνα.

Αὐτὴ ἦταν ἡ ἐποχὴ κατὰ τὴν ὁποία στὸν παραλιακὸ Βυζαντινὸ Ἁλμυρὸ εἶχαν ἐγκατασταθεῖ  μὲ ἀνέλεγκτες ἁρπακτικὲς καὶ λεηλατικὲς ἐπεκτατικὲς προθέσεις καὶ διαθέσεις καὶ ἀναπτύχθηκαν μὲ γοργότατους ρυθμοὺς οἱ βενετικές, πισατικές, γενουατικὲς καὶ ἱσπανικὲς παροικίες μὲ τὶς  μεγάλες ναυτεμπορικὲς ἐπιχειρήσεις καὶ ἑταιρεῖες τους τὶς ὁποῖες  εἶχαν ἐγκαταστήσει στὸν Ἁλμυρό. Διαβάστε περισσότερα

2. Νεολιθικὴ Ἐποχὴ

Εἰσαγωγικὸ σημείωμα

Σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν ἀπώλεια ἤ, ἔστω, τὴν «φαινομενικὴ» ἀπουσία  σαφῶν ἀποδεικτικῶν στοιχείων κατοίκησης κατὰ τὴν Παλαιολιθικὴ καὶ τὴν Μεσολιθικὴ Ἐποχὴ στὴν εὐρύτερη περιοχὴ τοῦ Ἁλμυροῦ, ὑπάρχουν ἀναντίρρητα ἀποδεικτικὰ στοιχεῖα κατοίκησης κατὰ τὴν τρίτη λιθικὴ περίοδο, τὴν Νεολιθικὴ Ἐποχἠ, τὴν ἐποχή, δηλαδή,  ἀπὸ τὰ ὀκτὼ χιλιάδες (8.000) χρόνια μέχρι, περίπου, τὰ τρεῖς χιλιάδες (3.000) χρόνια π. Χ.

Στὶς δύο κύριες πεδιάδες τῆς εὐρύτερης περιοχῆς τοῦ Ἁλμυροῦ, τὴν πεδιάδα τοῦ Ἁλμυροῦ καὶ τὴν πεδιάδα τῆς Σούρπης, φυσικὸ διαχωριστικὸ ὅριο τῶν ὁποίων τυπικῶς θεωροῦμε   τὸ  ρέμα τῆς Κεφάλωσης, τὸν ἱερό, δηλαδή,    Ἄμφρυσσο Ποταμὸ τῆς ἀρχαίας ἐποχῆς, καὶ τὴν λοφοσειρὰ τῆς Ὄρθρης, ἡ ὁποία  καταλήγει στὴν πηγὴ τῆς Κεφάλωσης, ὅπως καὶ στὴν μικρότερη καὶ λιγότερο πεδινὴ   περιοχὴ τοῦ  Πτελεοῦ, ἡ κατοίκηση κατὰ τὴν Νεολιθικὴ Ἐποχὴ θεωρεῖται βέβαιη καθὼς αὐτὸ ἀποδεικνύεται  ἀπὸ τὰ πολλὰ σχετικὰ εὑρήματα, τὰ ὁποῖα  ἐντοπίστηκαν, συλλέχτηκαν καὶ μελετήθηκαν κατὰ τὶς σχετικὲς εἰδικὲς  ἀρχαιολογικὲς ἔρευνες καὶ ἀνασκαφὲς οἱ ὁποῖες  πραγματοποιήθηκαν  στὶς περιοχὲς αὐτὲς ἀπὸ τοὺς ἀρχαιολόγους καὶ ἄλλους εἰδικοὺς ἐπιστήμονες. Διαβάστε περισσότερα

Ἡ κατοίκηση τῆς περιοχῆς Ἁλμυροῦ

κατὰ τὴν Λιθικὴ   Ἐποχὴ

1. Παλαιολιθικὴ καὶ Μεσολιθικὴ Ἐποχὴ

«Λιθικὴ ἤ Λίθινη Ἐποχὴ» ἤ «Ἐποχὴ τοῦ Λίθου», γιὰ τὸν ἑλλαδικὸ τοὐλάχιστον χῶρο, ὀνομάζεται τὸ χρονικὸ διάστημα πρὶν ἀπὸ τὴν «Ἐποχὴ τοῦ Χαλκοῦ». Εἶναι ἡ ἐποχὴ κατὰ τὴν ὁποία οἱ ἄνθρωποι δὲν εἶχαν ἀκόμη μάθει νὰ χρησιμοποιοῦν τὰ μέταλλα καὶ ὅλα τους τὰ ἀντικείμενα κατασκευάζονταν ἀπὸ ξύλο, πηλὸ ἤ λίθους.

Ἡ «Λιθικὴ Ἐποχὴ» ἐκτεὶνεται ἀπὸ τὰ τρεῖς χιλιάδες (3.000) χρόνια, περίπου π. Χ. καὶ παλαιότερα. Τὸ χρονικὸ αὐτὸ διάστημα, ὅπως εἶναι γνωστό, χωρίζεται, σύμφωνα μὲ τὴν γενικῶς παραδεκτὴ καὶ ἐπικρατοῦσα γνώμη τῶν εἰδικῶν ἐπιστημόνων, σὲ τρεῖς περιόδους:

1. Στὴν «Παλαιολιθικὴ Ἐποχή», τὴν χρονικὴ περίοδο, δηλαδή, ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τῶν δώδεκα χιλιάδων (12.000) χρόνων π.Χ., περίπου, καὶ παλαιότερα,
2. Στὴν «Μεσολιθικὴ Ἐποχή», ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τῶν δώδεκα χιλιάδων (12.000), περίπου, χρόνων π.Χ. μέχρι τὴν ἐποχὴ τῶν ὀκτὼ ἤ ἑτπὰ  χιλιάδων (8.000 ἤ 7.000) χρόνων, πάλι περίπου, π. Χ., καὶ
3. Στὴν «Νεολιθικὴ Ἐποχή», τὴν χρονικὴ περίοδο, δηλαδή, ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τῶν ὀκτὼ ἤ ἑπτὰ χιλιάδων (8.000 ἤ 7.000) χρόνων, περίπου, π.Χ. μέχρι τὴν ἐποχὴ τῶν  τριῶν χιλιάδων (3.000) χρόνων  περίπου π. Χ.  

Διαβάστε περισσότερα

Ἡ ἀνθρώπινη παρουσία στὴν    περιοχὴ  Ἁλμυροῦ

Στὴν παραπάνω  ἐνιαία χερσαία ἐδαφικὴ ἔκταση τῆς εὐρύτερης περιοχῆς τοῦ Ἁλμυροῦ, τοῦ ὑπόλοιπου τοῦ Νομοῦ Μαγνησίας, τῶν Βορείων Σποράδων καὶ τῶν ἐνδιάμεσων σημερινῶν θαλασσίων ἐκτάσεων, ὅπως ἦταν διαμορφωμένη πρὶν ἀκόμα  ἀπὸ τὸν σχηματισμὸ τῆς λίμνης «Παγασητικὸς Κόλπος», πρίν, δηλαδή,  δεκαοχτὼ χιλιάδες (18.000) χρόνια, ὑπῆρχε, ὡστόσο, πάντοτε ἡ δυνατότητα ἀνθρώπινης παρουσίας.

Οἱ ἐπικρατοῦσες τὴν ἐποχὴ ἐκείνη, τὴν ἐποχὴ τῶν πρὶν δεκαοχτὼ  χιλιάδων χρόνων, στὴν ἐνιαία αὐτὴ γεωγραφικὴ περιοχή, ἐδαφολογικὲς καὶ κλιματικὲς συνθῆκες ἦταν εὐνοϊκὲς καὶ κατάλληλες γιὰ τὴν ἀνθρώπινη παρουσία καὶ ἐγκατοίκηση. Στὴν δυνατότητα τῆς ἀνθρώπινης παρουσίας καὶ ἐγκατοίκησης  στὴν περιοχὴ αὐτὴ «συνηγοροῦσε»  καὶ  εὐνοοῦσε καὶ ἡ ὑπάρχουσα, ἀπαραίτητη καὶ κατάλληλη γιὰ τὴν ὕπαρξη ἀνθρώπινης ζωῆς,   τοπικὴ χλωρίδα καὶ πανίδα. Διαβάστε περισσότερα

Γεωγραφικὰ ὅρια τῆς    περιοχῆς Ἁλμυροῦ

Ἡ   εὐρύτερη περιοχὴ τοῦ  Ἁλμυροῦ, ὅπως ἐκτιμήσαμε ὅτι πρέπει νὰ τὴν καθορίσουμε καὶ νὰ τὴν προσδιορήσουμε γεωγραφικῶς γιὰ τοὺς σκοποὺς καὶ τὶς  ἐπιδιώξεις τῆς παρούσας ἐργασίας, προκειμένου νὰ ὁρίσουμε τὸν χῶρο  τοῦ ὁποίου τὴν «Ἱστορία» κατὰ τὴν «Ἀρχαία Ἑποχή»,  ἐπιχειροῦμε νὰ καταγράψουμε στὴν  παροῦσα ἐργασία, εἶναι ἡ   περιοχὴ  ἡ ὁποία  περικλείεται  ἀπὸ τὰ παρακάτω φυσικὰ χερσαῖα καὶ θαλάσσια γεωγραφικὰ ὅρια.

Τὰ γεωγραφικὰ ὅρια τῆς περιοχῆς αὐτῆς ἀρχίζουν, στὸ μὲν νότιο μέρος, ἀπὸ τὸ  ἀκρωτήριο, τὸ  ὁποῖο στὴ σημερινὴ ἐποχὴ ὀνομάζεται «Σταυρὸς» καὶ στὴν ἀρχαιότητα καλοῦνταν «Ἀφέτες» ἤ «Ποσείδαιον ἤ «Ποσείδιον». Τὸ ἀκρωτήριο αὐτὸ  εἶναι ἡ κατάληξη τῆς  σημερινῆς χερσονήσου τῆς ἀκραίας ἀπόληξης τοῦ νοτιότερου παρακλαδιοῦ τῆς  ὀροσειρᾶς τῆς Ὄρθρης, ἡ ὁποία ἀπόληξη στὴν ἐποχὴ μας ὀνομάζεται «Τραγοβούνι» καὶ ἡ κορυφογραμμὴ τοῦ ὁποίου, σὲ γενικὲς γραμμές, ἀποτελεῖ    τὰ σημερινὰ ὅρια τῶν Νομῶν Μαγνησίας καὶ Φθιώτιδας καὶ ἀνήκει στὴν γεωγραφικὴ   περιοχὴ τοῦ  σημερινοῦ χωριοῦ Ἀχίλλειο  τοῦ Δήμου Ἁλμυροῦ. Διαβάστε περισσότερα

Γεωμορφολογία τῆς περιοχῆς Ἁλμυροῦ

Εἰσαγωγικὸ σημείωμα
Πρὶν ἐπιχειρήσουμε τὴν καταγραφὴ τοῦ βίου καὶ τῆς ἱστορίας τῶν ἀνθρώπων οἱ ὁποῖοι ἔζησαν κατὰ τὴν ἀρχαιότητα στὴν εὐρύτερη περιοχὴ τοῦ Ἁλμυροῦ τῆς σημερινῆς ἐποχῆς, τῆς περιοχῆς, δηλαδή, ἡ ὁποία κατὰ τὴν ἀρχαιότητα καλυπτόταν κάτω ἀπὸ τὴν ὀνομασία «Ἀχαΐα Φθιώτιδα», θεωροῦμε ἀπαραίτητο νὰ περιγράψουμε, σὲ γενικὲς γραμμές, τὸν χῶρο καὶ τὸ φυσικὸ περιβάλλον μέσα στὸ ὁποῖο διαδραματίστηκαν οἱ ὅποιες καταστάσεις κυριάρχησαν στὸν τόπο αὐτὸν καὶ τὰ ὅσα γεγονότα συγκρὀτησαν τὴν ἱστορία αὐτοῦ τοῦ τόπου κατὰ τὴν ἀρχαία ἐποχή. Διαβάστε περισσότερα

Βίκτωρ Κων. Κοντονάτσιος

Προβληματισμοί από την αφάνεια παλαιολιθικών και μεσολιθικών ευρημάτων στην περιοχή Αλμυρού

Βασικό κίνητρο στην επιλογή του θέματός μου, «Προβληματισμοί από την αφάνεια παλαιολιθικών και μεσολιθικών ευρημάτων στην περιοχή Αλμυρού», για ανακοίνωσή του στο Ε΄ Συνέδριο Αλμυριώτικων Σπουδών, ήταν μία έντονη απορία που μου είχε δημιουργηθεί από χρόνια πολλά πριν και που αναθερμαινόταν κάθε τόσο όταν τύχαινε να διαβάζω τα αποτελέσματα κάποιων αρχαιολογικών ερευνών που αναφέρονταν στην ιστορία της ευρύτερης περιοχής του Αλμυρού κατά την αρχαιότητα. Διαβάστε περισσότερα

 Βίκτωρ Κ. Κοντονάτσιος
ΜΗΠΩΣ ΔΕΝ ΠΜΙΓΗΚΗ Η ΕΛΛΗ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΣΠΟΝΤΟ;

Πολύ γνωστός, αγαπητός και διαδεδομένος στην Άλο και την περιοχή της πρέπει να ήταν ο μύθος για την απόπειρα θυσίας του Φρίξου και της Έλλης και την φυγή τους προς την Κολχίδα πάνω στο κριάρι. Πολλοί μύθοι της περιοχής πρέπει να συνδέονταν με το γεγονός της πρώτης αυτής, πριν από την Αργοναυτική, ναυτικής εκστρατείας των Ελλήνων προς τα μέρη του Ευξείνου Πόντου. Αυτό πρέπει να θεωρηθεί ότι σημαίνει το γεγονός ότι όλες οι σειρές νομισμάτων της Παλαιάς και της Νέας Άλου έχουν στη μία όψη το κεφάλι του Λαφύστιου Δία και στην άλλη τον Φρίξο ή την Έλλη πάνω στο κριάρι που πετάει πάνω από τη θάλασσα. Κανένα άλλο περιστατικό της ιστορίας τους και της μυθολογίας τους δεν θεώρησαν οι Αλείς άξιο να τιμήσουν απεικονίζοντάς το στα νομίσματά τους. Διαβάστε περισσότερα