Πέμπτη 1, Απρίλιος 2010 – 19:50 Συγγραφέας: ΣΠΑΝΟΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ – Επιμέλεια: Χατζηαυγουστίδης Νίκος
Βρισκόμαστε στις παραμονές της Επανάστασης του 1821 . Έχει ήδη ιδρυθεί στη Οδησσό της Ρωσίας το 1814 η Φιλική Εταιρεία , με βασικό στόχο την προετοιμασία του Αγώνα του Έθνους.
Ο μεγάλος πρωταγωνιστής του Ξεσηκωμού του Γένους στα μέρη της Μαγνησίας Αρχιμανδρίτης Άνθιμος Γαζής από τις Μηλιές έχει ήδη επισκεφτεί την Οδησσό , έχει γνωρίσει τους πρωτεργάτες τη Φιλικής Εταιρείας (Τσακάλωφ , Ξάνθος , Σκουφάς ) και αρχίζει τη δράση του στο Πήλιο.
Ορκίζει αρκετούς Έλληνες ως Φιλικούς , και με τόσο αξιοθαύμαστη δράση , ώστε το 1820 η Φιλική Εταιρεία προτείνει να μεταφερθεί η έδρα της από την Κωνσταντινούπολη στην περιοχή της Μαγνησίας στο Πήλιο , γιατί υπήρχε ο κίνδυνος ο Σουλτάνος να μάθει τελικά την έδρα και τη δράση της Μυστικής αυτής επαναστατικής οργάνωσης , μέσα στην ίδια την πρωτεύουσα του τεράστιου κράτους του.
Όταν το Μάρτιο του 1821 έγινε η έκρηξη της Επανάστασης στη Νότια Ελλάδα , στο Μοριά και στη Ρούμελη, ο επαναστατικός πυρετός δυνάμωνε και στα μέρη μας και ο Άνθιμος Γαζής αναζητούσε την κατάλληλη ευκαιρία .
Πρώτη Μαΐου , συγκεντρώνονται αρκετοί φιλικοί στο σπίτι του Γιάννη Δήμου στις Μηλιές και εκεί ο Αρχιμανδρίτης τους διαβάζει τις οδηγίες που είχε στείλει η Φιλική Εταιρεία , εύχεται την «Ανάσταση του Γένους » και ξεκινά για τη Μακρυνίτσα , το Τρίκερι για να προετοιμάσει τους ντόπιους .
Είναι θέμα πλέον λίγων ημερών η κήρυξη της Επανάστασης και στα μέρη μας.
Στις πέντε Μαΐου εφτά Υδραίικα και Τρικεριώτικα πλοία , με επικεφαλής τον καπετάνιο Αναστάσιο Τσαμαδό μπαίνουν στον Παγασητικό κόλπο και ο κόσμος που τα βλέπει ενθουσιάζεται, ξεσηκώνεται.
Η αποστολή τους ήταν , σύμφωνα με το σχέδιο των φιλικών και του Γαζή ,να μεταφέρουν πολεμοφόδια στους αγωνιστές , που σε λίγο θα ξεκινούσαν την πολιορκία του κάστρου του Βόλου.
Επτά Μαΐου 1821 , η ημέρα ορόσημο για την Επανάσταση σ΄ ολη τη Μαγνησία .
Ο Γιάννης Δήμου υψώνει τη Σημαία της Επανάστασης στην πλατεία του χωριού και στο ναό των Αγίων Ταξιαρχών στις Μηλιές , μιλάει στους ντόπιους μαζί με το Φιλικό Γρηγόριο Κωνσταντά και καλεί τους σκλαβωμένους ραγιάδες να ξεσηκωθούν για την ελευθερία τους.
Η σημαία του Αγώνα , που είχε κεντήσει η αδελφή του Γιάννη Δήμου , ήταν λευκή και στη μέση είχε ένα μεγάλο κόκκινο σταυρό , στις γωνιές μικρούς σταυρούς και στο πάνω μέρος έναν Ήλιο .
Ο οπλαρχηγός Κυριάκος Μπασδέκης την ίδια μέρα στη Ζαγορά συγκεντρώνει με άλλους οπλαρχηγούς τους αγωνιστές και κατευθύνεται προς το Βόλο .
Μάχη μεταξύ Τούρκων και Ελλήνων : Δύο μέρες μετά εννιά Μαΐου , όλα τα επαναστατικά σώματα του Πηλίου έχουν συγκεντρωθεί στο Βόλο και επιτίθενται αμέσως στο κάστρο του , όπου οι Τούρκοι είχαν κλειστεί θορυβημένοι . Η πολιορκία δεν πετυχαίνει , ο Μπασδέκης τραυματίζεται και αναλαμβάνει το παλικάρι του ο Κοντονίκος. Ο επαναστατικός στρατός μεταφέρεται στην περιοχή του Βελεστίνου , για να ανακόψουν την επικοινωνία Βόλου – Βελεστίνου – Αλμυρού. Μπαίνουν στην πόλη του Βελεστίνου και εκεί στις έντεκα Μαΐου συνεδριάζουν όλοι οι εκπρόσωποι των επαναστατικών σωμάτων. Η συνέλευση, η συγκέντρωση αυτή, ονομάσθηκε «Βουλή της Θετταλομαγνησίας» και πρόεδρο είχε τον Άνθιμο Γαζή , γραμματέα δε το Ζαγοριανό Φίλλιπο Ιωάννου. Η βουλή αυτή εξέδωσε επαναστατική προκήρυξη , με την οποία καλούσε τους υποδούλους χριστιανούς του κάμπου του Βελεστίνου , του κάμπου του Αλμυρού , των 24 χωριών του Πηλίου , του Βόλου να ξεσηκωθούν εναντίων των Τούρκων. Εδώ σ΄αυτή την προκήρυξη χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά η σφραγίδα το έμβλημα του Αγώνα της Μαγνησίας το 1821. Σε μαύρο κύκλο ο Σταυρός χαραγμένος και από κάτω η φράση «Ελευθερία Μαγνησίας 1821» , ένα έμβλημα που από καιρό είχε φτιάξει ο Άνθιμος Γαζής . Στάλθηκε παντού αυτή η προκήρυξη και στα μέρη μας ήρθε αλλά δυστυχώς η ανταπόκριση ήταν μηδαμινή.
Οι κάτοικοι στα χωριά της περιοχής του Αλμυρού δεν αντέδρασαν.
Ο πανούργος Σαίτ – Αγάς του Αλμυρού είχε μάθει το σχέδιο των Φιλικών ότι στις οκτώ Μαΐου είχε κανονιστεί να ξεσηκωθεί μετά το Πήλιο και ο κάμπος του Αλμυρού στον ένοπλο αγώνα , έτσι λοιπόν ενήργησε κεραυνοβόλα . Έπιασε και φυλάκισε όλα τα γυναικόπαιδα των Ελλήνων , απείλησε μάλιστα ότι θα τα κάψει ζωντανά έτσι και οι Αλμυριώτες ξεσηκωθούν και ο εκβιασμός του δυστυχώς έπιασε. Άλλωστε λίγες μέρες πριν τον Μάιο , τον Απρίλιο του 1821 , καταγράφεται η πληροφορία ότι ο Αθανάσιος Διάκος ήρθε από το κέντρο δράσης του , τη Μονή Λυκούρεση , δίπλα στη Λιβαδειά , εδώ στα μέρη μας , και σε συνάντηση στην Άνω Μονή Ξενιάς με ντόπιους οπλαρχηγούς της περιοχής του Αλμυρού προσπάθησε να τους πείσει για τον επερχόμενο ξεσηκωμό του Γένους. Η οργάνωση δηλαδή υπήρχε για τον ξεσηκωμό την Επανάστασης και στην περιοχή του Αλμυρού, αλλά η έντονη και εκφοβιστική παρουσία των Τούρκων , απέτρεψε ένα οργανωμένο επαναστατικό κίνημα. Έτσι λοιπόν ενισχύσεις στο Βελεστίνο , που ήταν το στρατόπεδο των αγωνιστών της Θεσσαλομαγνησίας , δεν έφτασαν τελικά και από τα μέρη μας , αλλά από άλλα μέρη της Μαγνησίας.
Στα τέλη του ίδιου μήνα ο Δράμαλης πασάς της Λάρισας φθάνει με ισχυρές δυνάμεις στο Βελεστίνο , σκορπά το Ελληνικό στρατόπεδο και μετά τους πολιορκητές του κάστρου του Βόλου , οι Έλληνες οπισθοχωρούν προς το Τρίκερι και τα πίσω χωριά της Ζαγοράς. Ο Δράμαλης καίει χωριά του Πηλίου , ιδίως σπίτια Φιλικών , επιβάλλει στους κατοίκους Βαριά «Χαράτσια» , φορολογία , αλλά δεν συλλαμβάνει τον ηγέτη του Ξεσηκωμού Άνθιμο Γαζή , που διαφεύγει στην Σκιάθο και αργότερα στην Ερμούπολη στη Σύρο.
Η επαναστατική φλόγα όμως , των συμπατριωτών μας δεν θα σβήσει.
Λίγο καιρό αργότερα θα ξεσηκωθούν τα χωριά του Νότιου Πηλίου , Αργαλαστή , Λαύκος , Προμύρι με αρχηγό το Ζορμπά , αλλά και η Παλιά Μιτζέλα , με τους αγωνιστές της Γριζάνο και Καλαμίδα.
Ιστορικά καταγράφεται σύντομος ο ξεσηκωμός του της Μαγνησίας , αλλά ήταν τελικά πολύ σημαντικός για την έκβαση της Επανάστασης.
Για εβδομήντα ημέρες η στρατιά του Δράμαλη πασά ήταν απασχολημένη στα μέρη μας και έτσι δεν βρήκε τον καιρό να κατέβει αμέσως στον Μοριά και στη Ρούμελη για να καταστείλει το ξεκίνημα του Αγώνα των Ελλήνων. Βρήκαν έτσι πολύτιμο χρόνο ο Κολοκοτρώνης και οι άλλοι οπλαρχηγοί να βάλουν γερές βάσεις στο επαναστατικό του κίνημα και όταν πια αργότερα ήρθαν τα τούρκικα ασκέρια βρήκαν τους Έλληνες αγωνιστές απόλυτα προετοιμασμένους.
Πάντως συνολικά τα επαναστατικά κινήματα σε Θεσσαλία , Ήπειρο και Μακεδονία ήταν όλα σύντομης διάρκειας , γρήγορα οι Τούρκοι τα σταμάτησαν , αλλά όλο αυτό το χρονικό διάστημα οι Ρουμελιώτες και οι Μοραΐτες συμπατριώτες μας πρόλαβαν να οργανωθούν και να στεριώσουν τον Ξεσηκωμό της πατρίδας μας.
Άλλωστε όλοι οι Αγωνιστές σε Θεσσαλία , Μακεδονία βρέθηκαν αμέσως μετά κοντά σε οπλαρχηγούς στη Στερεά Ελλάδα και Πελοπόννησο , όπου και συνέχισαν τον Αγώνα τους .
Και αυτό ήταν φυσιολογικό , αφού ήταν αδύνατο να επιστρέψουν στον τόπο τους.
Οι Οθωμανικές αρχές τους καταδίωκαν και αυτούς και τις οικογένειες τους , τους είχαν δημεύσει τις περιουσίες τους καθώς και τα υπάρχοντα τους , οπότε η καταφυγή στη Νότια Ελλάδα ήταν μονόδρομος.
Όπως σημειώνει ο Βίκτωρας Κοντονάτσιος στην έρευνα του «Η περιοχή του Αλμυρού στην Τουρκοκρατία», η εύφορη πεδιάδα του Αλμυρού ήταν πάντοτε γεμάτη από Τούρκος και η παρουσία τους στέκοταν εμπόδιο στην ξεκάθαρη επαναστατική κίνηση. Πάντοτε υπήρχε εδώ πολύς τούρκικος στρατός , που φόβιζε τα πάντα.
Οι ξένοι περιηγητές που είχαν επισκεφτεί την περιοχή μας στις αρχές του 19ου αιώνα μας καταγράφουν μια έντονη Οθωμανική παρουσία , στον Ερμέρ , όπως έλεγαν τότε τον Αλμυρό.
Ο Βρετανός Dowell το 1802 γράφει μεταξύ άλλων για «μεγάλη πόλη , πρωτεύουσα της Επαρχίας με εύφορη κοιλάδα και οι Τούρκοι αποτελούν το κυριότερο μέρος του Πληθυσμού, με αρκετά τζαμιά» .
Άλλωστε μόνο ένας ναός χριστιανικός είχε κτιστεί του Αγίου Νικολάου , που εγκαινιάστηκε εκείνη τη χρονιά το 1802 , ναός πολύ μικρός , που έπρεπε να είναι χαμηλότερος απ΄όλα τα τζαμιά της πόλης.
Που και αυτός ο ναός με χίλιες δύο περιπέτειες κτίσθηκε .
Σε σαράντα μέρες , υποχρεωτικός όρος των Τούρκων , με τη δολοφονία του Γέρου – Δήμου , που κρεμάστηκε από τους αλλόθρησκους κατακτητές από το μεγάλο πλατάνι στην κεντρική πλατεία του Αλμυρού , γιατί είχε τολμήσει να πάει στην Κων/πολη και να φέρει την άδεια για το κτίσιμο του μοναδικού ναού της πόλης , ένας μάρτυρας της πίστης .
Το 1820 ο Γάλλος Φραγκίσκος Πουκεβίλ καταγράφει 300 οικογένειες στον αλμυρό , τούρκικες και ελληνικές, οι Τούρκοι έμεναν σε διώροφα σπίτια , οι τσιφλικάδες μπέηδες , αγάδες , ενώ τα χαμόσπιτα ήταν για τους Έλληνες κολίγους , μεροκαματιάρηδες γεωργούς . Στενά , βουτηγμένα στη λάσπη , σοκάκια διέσχιζαν την πόλη σε γειτονιές , μαχαλάδες . Η κυριότερη καλλιέργεια ήταν ο καπνός , όλη δε η περιοχή το 1820 και τα προηγούμενα χρόνια ανήκε στο Βελή – πασά , γιό του Αλή πασά των Ιωαννίνων , που είχε κτίσει μάλιστα και το εξοχικό του παλάτι κάτω στη θάλασσα , στο Τσιγγέλι του Αλμυρού . Μια περιοχή που πήρε το όνομα της , όπως διασώζει η προφορική παράδοση στον τόπο μας , από το τσιγκέλια που κρεμούσαν τους Έλληνες αγωνιστές οι Τούρκοι , επάνω στα δέντρα , στο δρόμο που ενώνει τη θάλασσα με τον Αλμυρού.
Έντονη λοιπόν η Τούρκικη παρουσία και στην πόλη και στην γύρω περιοχή , αλλά ο τόπος μας ανέδειξε πολλές αγωνιστικές μορφές σε εκείνη την ηρωική εποχή του Ξεσηκωμού 1821 – 1829. Πρώτος και καλύτερος ο Ιωάννης Βελέντζας , από τον Πτελεό (1797 – 1854) Δούμας το πρώτο του όνομα , Βελέντζας αργότερα γιατί σκότωσε ένα Τουρκαλβανό , που τον απειλούσε και του πήρε τη βελέντζα ( την κάπα του ) σαν λάφυρο. Σε ηλικία 25 ετών ηγείται στην Επανάσταση του 1821 σώματος αγωνιστών (μπουλούκι) 25 ανδρών , συνεργάζεται με τον Καρατάσσο στην επανάσταση το Μάιο και το καλοκαίρι στις μάχες στο Πήλιο , αργότερα βρίσκεται στην Ύδρα , συνεργάζεται και πολεμά με τον Μακρυγιάννη (που τον αναφέρει συχνά στα Απομνημονεύματα του) . Χτυπά με τους άνδρες του τον Ιμπραήμ το 1825 στο Νιόκαστρο της Πύλου στην Πελοπόννησο , βρίσκεται με τον Χριστόφορο Περραιβό σε μάχες στη Ρούμελη (Άμφισσα και Αταλάντη) το 1826 , όπου και τραυματίζεται . Σπουδαίος στρατιωτικός , γι΄αυτό και ο Καποδίστριας στον πρώτο Ελληνικό τακτικό Στρατό το 1829 του δίνει το βαθμό του Υποταγματάρχη . Αργότερα επί Όθωνα το 1836 γίνεται Μοίραρχος , αξιωματικός της Οροφυλακής , των συνόρων που περνούσαν στα μέρη μας , στη γραμμή Όρθρυς – Σαλαμπριά (Σουρπιώτικος χείμμαρος) – Στόμιο Μιτζέλας . Συμμετέχει στα επαναστατικά κινήματα του 1840 , 1848 και 1854 για την απελευθέρωση της Θεσσαλίας , του τόπου του δηλαδή και τελικά σε ηλικία 57 ετών πεθαίνει στο αχυρένιο στρώμα της καλύβας του , φτωχός και ξεχασμένος , στο σπιτικό του, στον Πτελεό. Μια σπουδαία μορφή ο οπλαρχηγός Βελέντζας και τα παιδιά του Θρασύβουλος , Αχιλλέας πρωταγωνιστούν στα μετέπειτα χρόνια στα επαναστατικά κινήματα του 1854 και του 1878 , που έφεραν τελικά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας στις 17 Αυγούστου 1881.
Άλλες σπουδαίες μορφές του Αγώνα του Έθνους το 1821 από τα μέρη μας οι Μιτζελιώτες Γεώργιος Γριζάνος και Δημήτρης Καλαμίδας .
Επίσης άλλοι αγωνιστές που έχουν καταγραφεί ως τώρα σε ιστορικές έρευνες :
1. Ο Παναγιώτης Αλμυριώτης , όπως τον φώναζαν , που πολέμησε φεύγοντας από τον τόπο αυτό του Αλμυρού , κάτω στην Πελοπόννησο , με τον Γιατράκο , τον γιό του Κολοκοτρώνη και τον Κανέλο Δεληγιάννη.
2. Ο Γεώργιος Αλεξοχρήστος ή Πλατανιώτης , που πολέμησε ηρωικά με τον Τσάμη Καρατάσο.
3. Ο Γεώργιος Κυριαζόπουλος ο Αλμυριώτης , που έλαβε μέρος σε μάχες στα Σάλωνα , στη Γραβιά , στη Σκιάθο .
4. Ο Κωνσταντίνος Σακελλίωνας από τους Κοκκωτούς και ο γιος του Αναγνώστης Σακελλίωνας που πολέμησαν στη μάχη της Αταλάντης το 1826 και σε μετέπειτα μάχες , στην 7η χιλιαρχία του Ελληνικού στρατού .
5. Ο Κώστας Χάιτας , που υπηρέτησε τον Αλέξανδρο Υψηλάντη στην επανάσταση στη Μολδοβλαχία , εκεί υπηρέτησε ως σημαιοφόρος , διασώθηκε μετά τη μάχη στο Δραγατσάνι , επέστρεψε στην Ελλάδα και το 1824 τον βρίσκουμε στο σώμα του Οδυσσέα Ανδρούτσου .
6. Ο Ιωάννης Νικολάου ή Χατζηνικολάου , που έλαβε μέρος σε μάχες στο Τρίκερι , στο Ξηροχώρι της Εύβοιας , στην Κάρυστο με τον Γεώργιο Καραϊσκάκη .
Στην Πολιορκία του Μεσολογγίου (Απρίλιος 1825 – 10 Απριλίου 1826) . Βρέθηκαν αρκετοί Πλατανιώτες αγωνιστές ο Μαργαρίτης Λιλής , ο Γεώργιος Ξύδης , ο Καραδήμος Φράγκος. Οι δύο πρώτοι χάθηκαν στην έξοδο , όπου σκοτώθηκαν 5.000 αγωνιστές , μόνο ο Φράγκος σώθηκε που αργότερα πολέμησε με τον Γεώργιο Καραϊσκάκη , στη μάχη του Κερατσινίου κάτω στον Πειραιά , όπου και σκοτώθηκε ο μεγάλος οπλαρχηγός (γιαυτό και το αθλητικό στάδιο στο Φάληρο πήρε το όνομα του) . Από τη Γούρα , την Ανάβρα , όπως διασώζει ο αείμνηστος πατήρ Αθανάσιος Μηλιώνης , αγωνιστές του 1821 ήταν :
- Ο Δημήτριος Παπάζογλου , που πολέμησε με τους Κοντογιανναίους ,
- Ο Πάνος Τασούλας , με τον Καραϊσκάκη
- Ο Γιώργος Φούντας και
- Ο Γέρο – Φουντούκης .
- Επίσης οι Γεωργίου , Καρπέτης , Γαλανός , Βέρνης , Δημουλάς , Οικονόμου , που πολέμησαν υπό τις διαταγές σπουδαίων οπλαρχηγών του αγώνα.
Από την περιοχή της Σούρπης ο Αθανάσιος Αθανασίου , που το 1806 έφυγε ως φουστανελάς για την Οδησσό της Ρωσίας , όπου μορφώθηκε και όταν γύρισε το 1817 στον τόπο του στους Κοκκωτούς και μετά στον Πλάτανο , φορούσε δυτικοευρωπαϊκά ρούχα , φράγκικα , γι’ αυτό και όλοι τον φώναζαν Θανάση Φράγκο. Στην Επανάσταση του 1821 εντάχθηκε σε διάφορα σώματα οπλαρχηγών της Ρούμελης. Μετά τον Αγώνα του Έθνους επέστρεψε στα πατρικά εδάφη και το 1835 εγκαταστάθηκε στη Σούρπη , στο ελληνικό μέρος . Εδώ ο γιος του Φράγκου Φράγκος παντρεύτηκε και απέκτησε έξι παιδιά , ένα από τα οποία ήταν ο σπουδαίος Στρατηγός της Μικρασιατικής Εκστρατείας του 1922 Αθανάσιος Φράγκος .
Άλλοι πρωταγωνιστές του τόπου μας της Σούρπης εκείνα τα ηρωικά χρόνια ήταν ο Κωνσταντίνος Γεωργιάδης , από τους πρώτους Φιλικούς , καθηγητής στα προεπαναστατικά χρόνια , στο Ελληνικό Γυμνάσιο της Οδησσού. Από το 1816 που γνώρισε τον Άνθιμο Γαζή εργάστηκε άοκνα για τον ξεσηκωμό του Γένους . Τα τελευταία χρόνια της Επανάστασης έζησε στην περιοχή του Αλμυρού και το 1835 γίνεται ο Δήμαρχος στο νεοσύστατο Δήμο Σούρπης ή Πυράσσου (όπως λαθεμένα τότε είχε ονομασθεί) . Επίσης ο Θανάσης Παπακόμνος που αφού κυνηγήθηκε για την επαναστατική του δράση στη Σκιάθο και μετά στη Σούρπη , βρέθηκε στη Στερεά Ελλάδα με το σώμα του Θεοδωράκη Γρίβα. Έζησε καιρό στο Μεσολόγγι , όπου χρησίμευσε ως ταχυδρόμος , λόγω της εξαιρετικής του αντοχής , ανάμεσα στα επαναστατικά σώματα. Συμμετείχε το 1826 στην Έξοδο της πόλης , όπου και τραυματίστηκε . Αγωνιστικό πνεύμα συνέχισε να πολεμά του Τούρκους και μετά το τέλος του Αγώνα , το 1837 τον βρίσκουμε με τον Γιάννη Βελέντζα να χτυπά τα Κελλέρια , στο δρόμο προς την Παναγία Ξενιά . Και τέλος ο Κωνσταντίνος Παλληκαράς , που έδρασε μαζί με τον Κωνσταντίνο Κανάρη. Πυρπόλησαν την Τουρκική ναυαρχίδα στις 6 Ιουνίου 1822 , ήταν ένας από τους 16 μπουρλοτιέρηδες του πλοιαρίου που κόλλησε ο Ψαριανός αγωνιστής στη ναυαρχίδα του Καπουδάν Πασά. Ο Κανάρης εντυπωσιασμένος από τις ανδραγαθίες του τον ονόμασε Παλικαρά. Μετά τον Αγώνα του Έθνους επέστρεψε στη Σούρπη , όπου είχε παντρευτεί , και έζησε απλά , ταπεινά με τα λίγα χωράφια του . Απόγονοι τους ζουν μέχρι σήμερα στη Σούρπη , είναι τα αδέλφια Αποστόλης , Κωνσταντίνος και Δημήτριος Καλατζής και τα αδέλφια Δημήτρης και Αποστόλης Χουλιαράς (για την οικογένεια του αγωνιστή Παπακόμνου) και οι οικογένειες Κωνσταντίνου σε Σούρπη και Αγία Τριάδα για τον Κωνσταντή τον ονομαζόμενο Παλικαρά .
Η βιβλιογραφία από την οποία αντλήθηκαν όλες αυτές οι σημαντικές πληροφορίες για τη συμβολή του Αλμυρού και της περιοχής του στον Εθνικό Αγώνα του 1821 , είναι :
1. Της Αννίτας Πρασσά , Βολιώτισσας ιστορικού , καθηγήτριας της Νεώτερης Ελληνικής Ιστορίας με Θέμα : Η κήρυξη της Επανάστασης στο Πήλιο , περιοδικό Ιστορικά της εφημερίδας ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ ΜΑΡΤΙΟΣ 2004 .
2. Του Αποστόλου Παπαθανασίου : Τα επαναστατικά κινήματα στη Θεσσαλία και ο ρόλος του οπλαρχηγού Ιωάννη Βελέντζα , Δελτίο 2 της Φιλαρχαίου Εταιρείας 1998 ο ερευνητής είναι απόγονος της οικογένειας Βελέντζα .
3. Του Κωνσταντίνου Σπανού : Ο Αλμυριώτης αγωνιστής Ιωάννης Βελάντζας , Α΄ Συνέδριο Αλμυριώτικων Ιστορικών Σπουδών , 1991 .
4. Του Πατρός Αθανασίου Μηλιώνη : Η συμβολή της Γούρας στους Εθνικούς Αγώνες επί Τουρκοκρατίας Α΄ Συνέδριο Αλμυριώτικων Σπουδών , 1991 .
5. Του Βίκτωρος Κοντονάτσιου : Η περιοχήΑλμυρού στην Τουρκοκρατία , Β΄ Συνέδριο Αλμυριώτικων Σπουδών , 1995 .
6. Του Βίκτωρος Κοντονάτσιου : Το χρονικό του ναού του Αγίου Νικολάου Αλμυρού , 2005.
7. Του Γιάννη Κορδάτου : Η Επανάσταση της Θεσσαλομαγνησίας του 1821 , Αθήνα 1930 .